ਧੰਨ ਧੰਨ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਪੁਰਬ

ਅੱਜ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਪੁਰਬ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਗੁਰੂ ਨਗਰੀ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ‘ਚ ਬੜੀ ਹੀ ਸ਼ਰਧਾ ਤੇ ਭਾਵਨਾ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਪੰਜਵੇਂ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਅੱਜ ਦੇ ਦਿਨ 1604 ਈ: ਨੂੰ ਸੱਚਖੰਡ ਸ੍ਰੀ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂੁ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹੈ।

1604 ਈ: ਵਿੱਚ ਪੋਥੀ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਸੰਪਾਦਨਾ ਪੂਰੀ ਹੋਈ: ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਸਾਰੀ ਬਾਣੀ ਨੂੰ ਇਸ ਦੇ ਸ਼ੁੱਧ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਰੱਖਣ ਅਤੇ ਲੋਕ ਭਲਾਈ ਲਈ ਮਹਾਨ ਫੈਸਲਾ ਲਿਆ। ਉਹ ਫੈਸਲਾ ਸੀ ਕਿ ਸਾਰੀ ਬਾਣੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ ਇਕੱਠਾ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ। ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਉਸ ਸਮੇਂ ਪੋਥੀ ਸਾਹਿਬ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੀ ਸੰਪਾਦਨਾ ਕਰਦਿਆਂ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀ ਮਹਾਨ ਰਚਨਾ ‘ਜਪੁਜੀ ਸਾਹਿਬ’ ਨੂੰ ਥਾਂ ਦਿੱਤੀ। ਇਹ ਮਹਾਨ ਕਾਰਜ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਭਾਈ ਗੁਰਦਾਸ ਜੀ ਨੂੰ ਲਿਖਾਰੀ ਨਿਯੁਕਤ ਕਰਕੇ ਸ੍ਰੀ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ਰਾਮਸਰ ਦੇ ਕੰਢੇ ਪੋਥੀ ਸਾਹਿਬ ਲਿਖਣ ਦਾ ਕਾਰਜ ਆਰੰਭਿਆ। ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਇਹ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਕਾਰਜ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਾਰੀਆਂ ਬਾਣੀਆਂ ਨੂੰ ਛਾਂਟ ਕੇ ਸ਼ੁੱਧ ਬਾਣੀ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰਨੀ ਸੀ ਅਤੇ ਸੰਤਾਂ-ਮਹਾਂਪੁਰਖਾਂ ਦੀ ਬਾਣੀ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸ਼ੁੱਧ ਰੂਪ ਵਿਚ ਇਕੱਠਾ ਕਰਨਾ ਸੀ। ਅਖ਼ੀਰ ਕਈ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੀ ਸਖ਼ਤ ਮਿਹਨਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 1604 ਈ: ਵਿੱਚ ਪੋਥੀ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਸੰਪਾਦਨਾ ਪੂਰੀ ਹੋਈ।

1430 ਅੰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਬਾਣੀ ਦਰਜ: 1604 ਵਿੱਚ ਅੱਜ ਦੇ ਦਿਨ ਸ੍ਰੀ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। 1430 ਅੰਗਾਂ (ਪੰਨਿਆਂ) ਵਾਲੇ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਮੌਕੇ ਸੰਗਤਾਂ ਨੇ ਕੀਰਤਨ ਦੀਵਾਨ ਸਜਾਏ ਅਤੇ ਬਾਬਾ ਬੁੱਢਾ ਜੀ ਨੇ ਬਾਣੀ ਦਾ ਜਾਪ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਪਹਿਲੀ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਤੋਂ ਛੇਵੀਂ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਤੱਕ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੀ ਸੇਵਾ ਲਈ ਆਪਣਾ ਜੀਵਨ ਸਮਰਪਿਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਬਾਬਾ ਬੁੱਢਾ ਜੀ ਇਸ ਗ੍ਰੰਥ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਗ੍ਰੰਥੀ ਬਣੇ।

ਭਾਈ ਗੁਰਦਾਸ ਜੀ ਨੇ ਲਿਖੇ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਬੋਲ: ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਰਾਮਸਰ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਅਸਥਾਨ ‘ਤੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਭਾਈ ਗੁਰਦਾਸ ਜੀ ਦੁਆਰਾ 1603 ਵਿੱਚ ਬਾਣੀ ਲਿਖਵਾਉਣ ਦਾ ਕੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ, ਜੋ 1604 ਵਿਚ ਸੰਪੂਰਨ ਹੋਇਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸ ਦਾ ਨਾਂ ਆਦਿ ਗ੍ਰੰਥ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ। ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੀ ਸੰਪਾਦਨਾ ਦਾ ਕਾਰਜ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਭੇਦ-ਭਾਵ ਦੇ ਸਾਰੇ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਅਤੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਦੀ ਬਾਣੀ ਸਮੇਤ ਕੀਤਾ। ਰਾਗਾਂ ਦੇ ਆਧਾਰ ’ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ ਸੰਕਲਿਤ ਬਾਣੀਆਂ ਦਾ ਵਰਗੀਕਰਨ ਕੀਤਾ ਹੈ।

ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਗੁਰ ਸਾਹਿਬਾਨਾਂ ਦੀ ਬਾਣੀ ਦਰਜ: ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ (974 ਸ਼ਬਦ ਤੇ ਸਲੋਕ), ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅੰਗਦ ਦੇਵ ਜੀ (62 ਸਲੋਕ), ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅਮਰਦਾਸ ਜੀ (907 ਪਦ ਤੇ ਸਲੋਕ), ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਰਾਮਦਾਸ ਜੀ (679 ਪਦ ਤੇ ਸਲੋਕ) , ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ (2218 ਪਦ ਤੇ ਸਲੋਕ), ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ (115 ਪਦ ਤੇ ਸਲੋਕ) ਦੀ ਬਾਣੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਭਗਤ ਜੈਦੇਵ (2 ਸ਼ਬਦ), ਸ਼ੇਖ ਫਰੀਦ (112 ਸ਼ਬਦ, 4 ਸ਼ਬਦ), ਭਗਤ ਤਿਰਲੋਚਨ ਜੀ (4 ਸ਼ਬਦ), ਭਗਤ ਨਾਮਦੇਵ ਜੀ (60 ਸ਼ਬਦ), ਭਗਤ ਰਾਮਾਨੰਦ ਜੀ (1 ਸ਼ਬਦ), ਭਗਤ ਸਾਧਨਾ ਜੀ (1 ਸ਼ਬਦ)। ਸ਼ਬਦ), ਭਗਤ ਬੇਣੀ ਜੀ (1 ਸ਼ਬਦ), ਭਗਤ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ (41 ਸ਼ਬਦ), ਭਗਤ ਕਬੀਰ ਜੀ (292 ਸ਼ਬਦ, ਭਗਤ ਧੰਨਾ ਜੀ (4 ਸ਼ਬਦ), ਭਗਤ ਪੀਪਾ ਜੀ (1 ਸ਼ਬਦ) ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੁ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ 11 ਭੱਟਾਂ, ਕਲਸ਼ਰ, ਜਲਪ, ਕਿਰਤ, ਸਲ, ਭੱਲ, ਨਲ, ਮਥੁਰਾ, ਗਯੰਦ, ਭਿਖਾ, ਬੱਲ ਅਤੇ ਹਰਬੰਸ ਜੀ ਦੀਆਂ 123 ਸਵੱਈਏ ਵੀ ਦਰਜ ਹਨ।

ਮੁੱਢ ਤੋਂ ਲੈਕੇ ਸੰਪੂਰਨਤਾ: ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਿੱਖ ਪੰਥ ਦੇ ਮੋਢੀ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਦੇ ਸਦੀਵੀ ਬਚਨਾਂ ਨੂੰ ਪੋਥੀ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਲਿਿਖਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਮਗਰੋਂ ਜਿਸ ਵਕਤ ਗੁਰੂ ਅੰਗਦ ਦੇਵ ਜੀ ਗੁਰਿਆਈ ’ਤੇ ਬਿਰਾਜਮਾਨ ਸਨ, ਉਸ ਵਕਤ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਇਸ ਪੋਥੀ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਅੰਗਦ ਦੇਵ ਜੀ ਨੂੰ ਸੌਂਪ ਦਿੱਤਾ। ਆਤਮ ਤ੍ਰਿਪਤੀ ਅਤੇ ਨਿਰੰਕਾਰ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਵਾਉਣ ਵਾਲੇ ਇਹਨਾਂ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਬਚਨਾਂ ਦਾ ਪਰਵਾਹ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ, ਗੁਰੂ ਅੰਗਦ ਦੇਵ ਜੀ, ਗੁਰੂ ਅਮਰਦਾਸ ਜੀ, ਗੁਰੂ ਰਾਮਦਾਸ ਜੀ, ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ ਤੱਕ ਨਿਰੰਤਰ ਚਲਦਾ ਰਿਹਾ। ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਮਨੁੱਖਤਾ ਦਾ ਦੁੱਖ ਹਰਣ ਦੇ ਲਈ ਭਗਤਾਂ, ਭੱਟਾਂ ਤੇ ਗੁਰੂ ਘਰ ਵਲੋਂ ਵਰੋਸਾਏ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਬਾਣੀ ਨੂੰ ਇਕੱਤਰ ਕਰਨ ਮਗਰੋਂ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਰੂਪ ’ਚ ‘ਆਦਿ ਗ੍ਰੰਥ’ ਤਿਆਰ ਕਰਵਾਇਆ। 1430 ਅੰਕ ਵਾਲੇ ਇਸ ਮਹਾਨ ਗ੍ਰੰਥ ਵਿੱਚ ਅੰਗ 1 ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ 13 ਤੱਕ ਰਾਗ-ਮੁਕਤ ਨਿੱਤਨੇਮ ਦੀਆਂ ਬਾਣੀਆਂ ਅੰਕਿਤ ਹਨ। ਅੰਗ 14 ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ 1353 ਤੱਕ ਰਾਗ-ਬੱਧ ਬਾਣੀ ਅੰਕਿਤ ਹੈ। ਅੰਕ 1353 ਤੋਂ 1430 ਤੱਕ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ, ਭਗਤ ਕਬੀਰ ਜੀ, ਬਾਬਾ ਸ਼ੇਖ ਫਰੀਦ ਤੇ ਭੱਟ ਸਾਹਿਬਾਨ ਵਲੋਂ ਉਚਾਰੇ ਸਲੋਕ, ਸਵੱਯੇ, ਰਾਗ ਮਾਲਾ ਦਰਜ ਹੈ। ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਦਸਮ ਪਿਤਾ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਨੇ 1708 ਈ ਨੂੰ ਜੋਤੀ-ਜੋਤਿ ਸਮਾਉਣ ਦੇ ਸਮੇਂ ਇਸ ਪਾਵਨ ਗ੍ਰੰਥ ਨੂੰ ਮੱਥਾ ਟੇਕਿਆ ਅਤੇ ਇਸ ਗ੍ਰੰਥ ਦੀ ਪਰਿਕਰਮਾ ਕਰਕੇ ਗੁਰੂ ਥਾਪ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਨੂੰ ਸਦੀਵੀ ਸ਼ਬਦ ਗੁਰੂ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਲੜ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਲਾਇਆ।

श्री गुरु ग्रंथ साहिब का पहला प्रकाश पर्व

आज श्री गुरु ग्रंथ साहिब का पहला प्रकाश पर्व है, जिसे गुरु नगरी अमृतसर में बड़ी श्रद्धा और भावना के साथ मनाया जाता है। सिखों के पांचवें गुरु अर्जन देव जी ने आज ही के दिन 1604 ई. में पहली बार सचखंड श्री हरमंदिर साहिब में प्रकाश पर्व मनाया था। गुरु ग्रंथ साहिब का प्रकाशन हुआ। श्री गुरु ग्रंथ साहिब के प्रकाशन का इतिहास इस प्रकार है।

पोथी साहिब का संकलन 1604 ई. में पूरा हुआ: श्री गुरु अर्जन देव जी ने संपूर्ण बानी को शुद्ध रूप में रखने और लोगों के कल्याण के लिए एक महान निर्णय लिया। यह निर्णय लिया गया कि संपूर्ण बानी को एक ग्रंथ साहिब में संग्रहीत किया जाना चाहिए। श्री गुरु ग्रंथ साहिब को उस समय पोथी साहिब कहा जाता था। श्री गुरु ग्रंथ साहिब जी का संपादन करते समय श्री गुरु अर्जन देव जी ने सबसे पहले श्री गुरु नानक देव जी की महान कृति ‘जपुजी साहिब’ को स्थान दिया। इस महान कार्य के लिए गुरु जी ने भाई गुरदास जी को मुंशी नियुक्त किया और श्री अमृतसर साहिब में रामसर के तट पर पोथी साहिब लिखने का कार्य शुरू किया। श्री गुरु अर्जन देव जी के सामने यह एक बहुत बड़ा कार्य था, जिसमें उन्हें सभी छंदों को छांटना था और शुद्ध छंद का चयन करना था और साधु-संतों के छंदों को उनके शुद्ध रूप में एकत्र करना था। अंततः कई महीनों की कड़ी मेहनत के बाद 1604 ई. में पोथी साहिब का संपादन पूरा हुआ।

1430 भागों में दर्ज बानी: आज ही के दिन 1604 में श्री गुरु ग्रंथ साहिब को पहली बार श्री हरमंदिर साहिब में प्रकाशित किया गया था। 1430 पन्नों वाले श्री गुरु ग्रंथ साहिब के प्रथम प्रकाशन के अवसर पर श्रद्धालुओं ने कीर्तन दीवान सजाया और बाबा बुड्ढा ने श्लोकों का जाप शुरू किया. पहले पातशाह से लेकर छठे पातशाह तक अपना जीवन सिख धर्म की सेवा में समर्पित करने वाले बाबा बुड्ढा इस पुस्तक के पहले लेखक बने।

भाई गुरदास जी द्वारा लिखित श्री गुरु अर्जन देव जी के बोल: गुरुद्वारा रामसर साहिब के मंदिर में, गुरु साहिब ने 1603 में भाई गुरदास जी द्वारा बानी लिखने का काम शुरू किया, जो 1604 में पूरा हुआ। इसके बाद इसका नाम आदि ग्रंथ रखा गया। गुरु अर्जन देव जी ने सभी विद्वानों और भक्तों के श्लोकों सहित बिना किसी भेदभाव के श्री गुरु ग्रंथ साहिब जी का संपादन करने का कार्य किया। रागों के आधार पर उन्होंने श्री गुरु ग्रंथ साहिब में संकलित स्तोत्रों का वर्गीकरण किया है।

श्री गुरु ग्रंथ साहिब में विभिन्न गुरु साहिबों के पद दर्ज हैं: श्री गुरु नानक देव जी (974 शब्द और श्लोक), श्री गुरु अंगद देव जी (62 श्लोक), श्री गुरु अमरदास जी (907 श्लोक और श्लोक) ग्रंथ साहिब, श्री गुरु रामदास जी (679 श्लोक और श्लोक), श्री गुरु अर्जन देव जी (2218 श्लोक और श्लोक), श्री गुरु तेग बहादुर जी (115 श्लोक और श्लोक) शामिल हैं। इसके अलावा भगत जयदेव (2 शब्द), शेख फरीद (112 शब्द, 4 शब्द), भगत तिरलोचन जी (4 शब्द), भगत नामदेव जी (60 शब्द), भगत रामानंद जी (1 शब्द), भगत साधना जी (1 शब्द) शब्द) )। शबद), भगत बेनी जी (1 शबद), भगत रविदास जी (41 शबद), भगत कबीर जी (292 शबद), भगत धन्ना जी (4 शबद), भगत पीपा जी (1 शबद) श्री गुरु के साथ 11 भाट। कलशार, जलप, किरात, साल, भल्ल, नल, मथुरा, गयंद, भिखा, गेंद और हरबंस के 123 स्वाय भी ग्रंथ साहिब में दर्ज हैं।

आदि से पूर्णता तक: सबसे पहले सिख धर्म के संस्थापक श्री गुरु नानक देव जी ने अकाल पुरख के शाश्वत शब्दों को पोथी के रूप में लिखा था। इसके बाद जब गुरु अंगद देव जी गुरिया पर बैठे तो गुरु नानक देव जी ने यह पुस्तक गुरु अंगद देव जी को सौंप दी। गुरु नानक देव जी, गुरु अंगद देव जी, गुरु अमर दास जी, गुरु राम दास जी, गुरु अर्जन देव जी इन अमृत बचनों की परवाह करते रहे, जिससे आत्मसंतुष्टि और निरंकार के दर्शन होते हैं। श्री गुरु अर्जन देव जी ने मानवता की पीड़ा को कम करने के लिए गुरु घर द्वारा सौंपी गई भगतों, भट्टों और सिखों की बानी को एकत्र करने के बाद श्री गुरु ग्रंथ साहिब के रूप में ‘आदि ग्रंथ’ तैयार किया। 1430 अंकों वाले इस महान ग्रंथ में राग-मुक्त नित्तनेम् के छंद अंग 1 से 13 तक क्रमांकित हैं। अंग 14 से 1353 तक राग-बद्ध छंद क्रमांकित हैं। संख्या 1353 से 1430 में श्री गुरु तेग बहादुर जी, भगत कबीर जी, बाबा शेख फरीद और भट्ट साहिबों द्वारा गाए गए श्लोक, स्वर, राग मालाएं शामिल हैं। अंत में, दशम पिता श्री गुरु गोबिंद सिंह ने 1708 ई. को ज्योति-जोती लेते समय इस पवित्र पुस्तक को नमन किया और इस पुस्तक की परिक्रमा की और गुरु थाप दी। इस प्रकार गुरु साहिब द्वारा सिख समुदाय को शाश्वत शब्द गुरु श्री गुरु ग्रंथ साहिब जी दिया गया।

The first Prakash Purab of Sri Guru Granth Sahib

Prakash Purab of Sri Guru Granth Sahib and its historical significance. This occasion, marking the first publication of the Sri Guru Granth Sahib in 1604 AD, is a momentous event in Sikh history, celebrated with deep reverence and joy.

The Prakash Purab commemorates the day when Guru Arjan Dev Ji, the fifth Guru of the Sikhs, completed the compilation of the sacred scripture known initially as the ‘Pothi Sahib,’ which later came to be known as the Sri Guru Granth Sahib. This compilation was a monumental task, undertaken with great dedication and care to preserve the purity and integrity of the hymns and teachings of previous Gurus and saints.
The process of creating this scripture involved gathering the divine verses from various sources, including the teachings of Guru Nanak Dev Ji and other Gurus, as well as the hymns of revered saints and poets. This meticulous work ensured that the teachings of Sikhism were recorded comprehensively and authentically. The Sri Guru Granth Sahib was organized into different ragas and included verses from various contributors, providing a rich and diverse spiritual resource for the Sikh community.

The publication of the Sri Guru Granth Sahib at the Harmandir Sahib (Golden Temple) was a significant event that was celebrated with devotional singing and prayers. Baba Buddha Ji, a revered figure in Sikh history, had the honor of being the first to recite from this sacred scripture, symbolizing the continuity and reverence of the Sikh faith.

The ongoing respect and veneration of the Sri Guru Granth Sahib, culminating in its designation as the eternal Guru by Guru Gobind Singh Ji in 1708, highlight its central role in Sikhism. This holy scripture serves as a guide for spiritual practice, moral conduct, and community life, embodying the divine wisdom and teachings of the Gurus and saints.

Celebrating this Prakash Purab in Guru Nagar Amritsar and elsewhere, Sikhs reaffirm their commitment to the values and teachings of the Sri Guru Granth Sahib, which continue to inspire and guide their lives.