noor shah
20 Dec, 2024
Komal 0 Comment
ਨੂਰ ਸ਼ਾਹ (ਜਾਦੂਗਰਨੀ) ਦਾ ਪ੍ਰਸੰਗ

ਸਿੱਖੀ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਗੁਰੂ ਜੀ ਆਸਾਮ ਪਹੁੰਚੇ ਤੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਬਾਹਰਵਾਰ ਜਾ ਕੇ ਡੇਰਾ ਲਾਇਆ। ਜਦੋਂ ਭਾਈ ਮਰਦਾਨਾ ਜੀ ਨੂੰ ਭੁੱਖ ਲੱਗੀ ਤਾਂ ਉਹ ਗੁਰੂ ਜੀ ਤੋਂ ਆਗਿਆ ਲੈ ਕੇ ਭੋਜਨ ਲੈਣ ਲਈ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿਚ ਗਏ ਤੇ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਸੋਹਣੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਜਾ ਪਹੁੰਚੇੇ। ਇਹ ਘਰ ਨੂਰ ਸ਼ਾਹ ਜਾਦੂਗਰਨੀ ਦਾ ਸੀ, ਜੋ ਆਪਣੇ ਕਾਲੇ ਜਾਦੂ ਨਾਲ ਇਨਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਗੁਲਾਮ ਬਣਾ ਲੈਂਦੀ ਸੀ ਤੇ ਫਿਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਆਪਣੀ ਮਰਜ਼ੀ ਨਾਲ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੰਮ ਕਰਵਾਉਂਦੀ ਸੀ । ਉਸ ਨੇ ਭਾਈ ਮਰਦਾਨਾ ਜੀ ਨੂੰ ਜਦੋਂ ਆਪਣੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਵੇਖਿਆ ਤਾਂ ਉਸ ਜਾਜ਼ੂਗਰਨੀ ਨੇ ਭਾਈ ਮਰਦਾਨਾ ਜੀ ਨੂੰ ਵੀ ਆਪਣੇ ਜਾਦੂ ਨਾਲ ਆਪਣਾ ਗੁਲਾਮ ਬਣਾ ਲਿਆ, ਜੋ ਇੱਕ ਭੇਡੂ ਵਾਂਗ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿੱਛੇ-ਪਿੱਛੇ ਫਿਰਨ ਲੱਗਾ। ਘਟ-ਘਟ ਦੇ ਜਾਣਨਹਾਰ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਭਾਈ ਮਰਦਾਨਾ ਜੀ ਨੂੰ ਨੂਰ ਸ਼ਾਹ ਦੇ ਜਾਦੂ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਨੂਰ ਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਸਿੱਧੇ ਰਸਤੇ ਪਾਉਣ ਲਈ ਉੱਥੇ ਆਣ ਪਹੁੰਚੇ ।


ਨੂਰ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਆਪਣੇ ਜਾਦੂ ਨਾਲ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ ਵੀ ਆਪਣੇ ਵਸ ਵਿੱਚ ਕਰਨ ਦੀ ਬਹੁਤ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ, ਪਰ ਉਸ ਦਾ ਕੋਈ ਵੀ ਜਾਦੂ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਉੱਪਰ ਨਾ ਚੱਲਿਆ ਅਤੇ ਉੱਲਟਾ ਉਸ ਦੀ ਸਾਰੀ ਤਾਕਤ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਗਈ ਤੇ ਉਹ ਕੰਬ ਉੱਠੀ। ਉਸ ਨੂੰ ਸਮਝ ਆ ਗਈ ਕਿ ਇਹ ਕੋਈ ਮਹਾਨ ਪੁਰਖ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ‘ਤੇ ਮੇਰੇ ਜਾਦੂ ਦਾ ਕੋਈ ਅਸਰ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ। ਉਹ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਚਰਨਾਂ ‘ਤੇ ਢਹਿ ਪਈ ਤੇ ਬੇਨਤੀ ਕਰਨ ਲਗੀ, “ਮੈਨੂੰ ਬਖ਼ਸ਼ ਦਿਉ, ਮੈਂ ਬਹੁਤ ਪਾਪ ਕੀਤੇ ਹਨ।” ਉਸ ਦੀ ਪਿਛਲੇ ਜਨਮ ਦੀ ਨਾਮ-ਸਿਮਰਨ ਦੀ ਕਮਾਈ ਸੀ, ਪਰ ਜਾਦੂਗਰਾਂ ਦੀ ਕੁਸੰਗਤ ਵਿਚ ਪੈ ਕੇ ਉਹ ਜਾਦੂ ਦੀ ਬਹੁਤ ਵੱਡੀ ਰਾਣੀ ਬਣ ਗਈ ਤੇ ਬੁਰੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲੱਗ ਪਈ ਸੀ।ਜਿਸ ਵੀ ਮਨੁੱਖ ਨੇ, ਭਾਵੇਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਜਨਮ ਵਿੱਚ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਦੀ ਭਗਤੀ ਕੀਤੀ ਹੋਵੇ, ਪਰਮਾਤਮਾ ਵਕਤ ਆਉਣ ‘ਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਜ਼ਰੂਰ ਸਿੱਧੇ ਰਸਤੇ ਪਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਭਾਵੇਂ ਕਿੰਨਾ ਹੀ ਕੁਸੰਗਤ ਵਿੱਚ ਫਸਿਆ ਹੋਇਆ, ਪਾਪਾਂ ਦੀ ਮਾਰ ਕਿਉਂ ਨਾ ਝੱਲ ਰਿਹਾ ਹੋਵੇ।

ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਅਕਾਲ-ਪੁਰਖ ਦੀ ਭਗਤੀ ਕਰਨ ਦਾ ਉਪਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ ਤੇ ਅੱਗੇ ਤੋਂ ਚੰਗੇ ਕਰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦਿੱਤੀ। ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਦਿੱਤੇ ਉਪਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਕਮਾਉਂਦੀ ਹੋਈ, ਨੂਰ ਸ਼ਾਹ ਨਾਮ-ਬਾਣੀ ਜਪ ਕੇ ਉੱਚੀ ਆਤਮਿਕ ਅਵਸਥਾ ਦੀ ਮਾਲਕ ਬਣ ਗਈ ਤੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਉਸ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖੀ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰਨ ਦਾ ਕੰਮ ਸੌਂਪਿਆ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਿਹੜੀ ਨੂਰਸ਼ਾਹ ਜਾਦੂਗਰਨੀ ਪਹਿਲਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕੁਰਾਹੇ ਪਾਉਂਦੀ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਬਦਸਲੂਕੀ ਕਰਦੀ ਸੀ, ਉਹੀ ਜਾਦੂਗਰਨੀ ਹੁਣ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਿੱਧੇ ਰਸਤੇ ਪਾਉਣ ਲੱਗ ਪਈ ਤੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦਾ ਸੱਚਾ-ਸੁੱਚਾ ਉਪਦੇਸ਼ ਦੇ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸੱਚ ਦੇ ਮਾਰਗ ‘ਤੇ ਤੋਰਨ ਲੱਗੀ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਗੁਰਬਾਣੀ ਦੇ ਇਹ ਮਹਾਂਵਾਕ ਪੂਰਨ ਹੋਏ।


“ਪੂਰਬ ਕਰਮ ਅੰਕੁਰ ਜਬ ਪ੍ਰਗਟੇ ਭੇਟਿਓ ਪੁਰਖੁ ਰਸਿਕ ਬੈਰਾਗੀ ॥ ਮਿਿਟਓ ਅੰਧੇਰੁ ਮਿਲਤ ਹਰਿ ਨਾਨਕ ਜਨਮ ਜਨਮ ਕੀ ਸੋਈ ਜਾਗੀ ॥੨॥”

नूर शाह (जादूगर)

गुरु नानक देव जी सिख धर्म की शिक्षाओं का प्रसार करते हुए असम गए थे। भाई मरदाना जी को भूख लगी तो वे भोजन की तलाश में शहर में निकल पड़े और नूर शाह नामक एक महिला के घर पहुँचे। वह अपने शक्तिशाली काले जादू के लिए जानी जाती थी, जिसका इस्तेमाल वह लोगों को अपने वश में करके उन्हें अपना गुलाम बना लेती थी। जब भाई मरदाना उसके घर में दाखिल हुए, तो नूर शाह ने अपने जादू का इस्तेमाल करके उन्हें अपना गुलाम बना लिया और उन्हें बिना सोचे-समझे उनके आदेशों का पालन करने के लिए मजबूर कर दिया। गुरु नानक देव जी को इस स्थिति का पता चला और वे भाई मरदाना जी को चुड़ैल के नियंत्रण से मुक्त करने के लिए उनके घर पहुँचे।

नूर शाह ने गुरु जी पर अपना जादू चलाने की कोशिश की, लेकिन इसका उन पर कोई असर नहीं हुआ। इसके बजाय, उनकी अपनी शक्तियाँ पूरी तरह से खत्म हो गईं और वे गुरु जी की दिव्य आभा की उपस्थिति में काँपने लगीं। गुरु नानक की महानता को पहचानते हुए, वह उनके चरणों में गिर पड़ी और अपने पापों को स्वीकार करते हुए क्षमा की भीख माँगी। उसने कबूल किया कि अपने पिछले जन्म में, उसने नाम-सिमरन (भगवान के नाम का स्मरण) के माध्यम से दिव्य आशीर्वाद अर्जित किया था, लेकिन बाद में वह जादूगरों की संगति में पड़ गई और अपनी शक्तियों का इस्तेमाल बुरे कामों के लिए करने लगी।

गुरु नानक देव जी ने करुणा के साथ उससे कहा कि शाश्वत ईश्वर हमेशा उन लोगों का मार्गदर्शन करता है जिन्होंने एक बार उनकी पूजा की है, चाहे वे कितने भी अंधकार में क्यों न गिर गए हों। उन्होंने उसे ईमानदारी से भगवान की पूजा करने और उस बिंदु से आगे अच्छे कर्म करने की सलाह दी। गुरु नानक की शिक्षाओं का पालन करते हुए, नूर शाह ने अपने दुर्भावनापूर्ण तरीकों को पीछे छोड़ते हुए खुद को बदल दिया। उसने दिव्य नाम-बानी का जाप करना शुरू कर दिया और एक उच्च आध्यात्मिक स्थिति प्राप्त की। गुरु जी ने उसे क्षेत्र में सिख धर्म का प्रचार करने और लोगों को सच्चाई के मार्ग पर मार्गदर्शन करने का काम सौंपा।

कहानी दया, विनम्रता और आध्यात्मिकता और दिव्य कृपा की परिवर्तनकारी शक्ति के सिख मूल्यों को खूबसूरती से दर्शाती है। गुरबाणी का यह वाक्य, “जब पुराने कर्म अंकुरित होते हैं, तो जो भगवान के प्रति समर्पित होता है, वह भिखारी बन जाता है। जो अंधकार से एक हो जाता है, जो गर्भ में जन्म लेता है, वह भिखारी बन जाता है,” इस धारणा पर जोर देता है कि पिछले जन्मों के गहरे पाप भी भगवान के प्रति भक्ति और समर्पण से दूर हो सकते हैं, जिससे विनम्रता और सेवा का एक नया जीवन शुरू होता है।

Noor Shah (the Magician)

The story of Nur Shah (the witch) is a profound illustration of transformation, redemption, and the power of divine intervention as depicted in Sikhism.
Guru Nanak Dev Ji, while spreading the teachings of Sikhism, visited Assam. Bhai Mardana Ji, feeling hungry, ventured into the city to find food and arrived at the house of a woman named Nur Shah. She was known for her powerful black magic, which she used to control people, turning them into her slaves. When Bhai Mardana entered her home, Nur Shah used her magic to make him her slave, compelling him to follow her orders mindlessly.
Guru Nanak Dev Ji, knowing of this situation, arrived at the house to free Bhai Mardana Ji from the witch’s control. Nur Shah attempted to use her magic on Guru Ji, but it had no effect on him. Instead, her own powers were completely nullified, and she began to tremble in the presence of Guru Ji’s divine aura.
Recognizing the greatness of Guru Nanak, she fell at his feet and begged for forgiveness, acknowledging her sins. She confessed that in her previous life, she had earned divine blessings through Naam-Simran (remembrance of God’s name), but had later fallen into the company of magicians, using her powers for evil deeds.
Guru Nanak Dev Ji, with compassion, told her that the Eternal God always guides those who have once worshipped Him, no matter how far they have fallen into darkness. He advised her to worship God sincerely and to perform good deeds from that point onward. Following the teachings of Guru Nanak, Nur Shah transformed, leaving behind her malicious ways. She began to chant the divine Naam-Bani and attained a high spiritual state. Guru Ji entrusted her with the task of spreading Sikhism in the region, guiding people on the path of truth.
The story beautifully reflects the Sikh values of compassion, humility, and the transformative power of spirituality and divine grace. The phrase from Gurbani, “When the old karma sprouts, the one who is devoted to the Lord becomes a beggar. The one who is united with the darkness, the one who is born in the womb, becomes a beggar,” emphasizes the notion that even the deeply entrenched sins of previous lives can be overcome by devotion and surrender to God, leading to a new life of humility and service.

guru teg bahdur ji
6 Dec, 2024
Komal 0 Comment
ਹਿੰਦ ਦੀ ਚਾਦਰ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਦੀ ਸ਼ਹਾਦਤ ਨੂੰ ਕੋਟਿ-ਕੋਟਿ ਪ੍ਰਣਾਮ

ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ 9ਵੇਂ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਦਾ ਅੱਜ ਸ਼ਹੀਦੀ ਦਿਹਾੜਾ ਹੈ।ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਇੱਕ ਮਹਾਨ ਸ਼ਖ਼ਸੀਅਤ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਧਰਮ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਆਪਣਾ ਬਲਿਦਾਨ ਦਿੱਤਾ। ਮੁਗਲ ਸ਼ਾਸਕ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਦੇ ਹੁਕਮ ’ਤੇ 24 ਨਵੰਬਰ 1675 ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਨੂੰ ਸ਼ਹੀਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਛੱਡ ਕੇ ਇਸਲਾਮ ਕਬੂਲ ਕਰਨ ਲਈ ਮਜ਼ਬੂਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਪਰ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦਬਾਅ ਅੱਗੇ ਨਹੀਂ ਝੁਕੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਧਰਮ ਪਰਿਵਰਤਨ ਦੀ ਥਾਂ ਸ਼ਹਾਦਤ ਨੂੰ ਚੁਣਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਮਹਾਨ ਕੁਰਬਾਨੀ ਦੁਆਰਾ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਧਾਰਮਿਕ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦਾ ਮਹਾਨ ਸੰਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ।
ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਦੇ ਅਨਮੋਲ ਵਿਚਾਰ-
ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਚਾਹੇ ਤਾਂ ਗਲਤੀਆਂ ਨੂੰ ਮਾਫ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਨ ਦੀ ਹਿੰਮਤ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਹਾਰ-ਜਿੱਤ ਤੁਹਾਡੀ ਸੋਚ ’ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਜੋ ਤੁਸੀਂ ਸੋਚਦੇ ਹੋ ਉਹੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਮਿਲਦਾ ਹੈ।
ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ 01 ਅਪ੍ਰੈਲ 1621 ਨੂੰ ਜਨਮੇ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਦਾ ਨਾਮ ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਮੁਗਲ ਫੌਜ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਲੋਹਾ ਲੈਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਮਗਰੋਂ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ 16 ਅਪ੍ਰੈਲ 1664 ਨੂੰ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਨੌਵੇਂ ਗੁਰੂ ਵਜੋਂ ਗੁਰਗੱਦੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ।

salas rai johri
4 Dec, 2024
Komal 0 Comment
ਪਟਨਾ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਦਾ ਜਾਣਾ (ਸਾਲਸ ਰਾਇ ਜੌਹਰੀ ਵਾਲੀ ਸਾਖੀ)

ਉਦਾਸੀਆਂ ਦੌਰਾਨ ਗਯਾ ਤੋਂ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਪਟਨੇ ਆਏ। ਇੱਥੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਭਾਈ ਮਰਦਾਨਾ ਜੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਕੀਮਤੀ ਹੀਰਾ ਦੇ ਕੇ ਇਸ ਦਾ ਮੁੱਲ ਪਵਾਉਣ ਲਈ ਬਾਜ਼ਾਰ ਭੇਜਿਆ। ਇੱਕ ਲੱਕੜਹਾਰੇ ਅਤੇ ਦੁਕਾਨਦਾਰ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਚਮਕਦਾ ਪੱਥਰ ਸਮਝ ਕੇ ਇਸ ਦਾ ਕੋਈ ਮੁੱਲ ਨਾ ਪਾਇਆ। ਇੱਕ ਸੁਨਿਆਰੇ ਨੇ ਇਸ ਦਾ ਥੋੜਾ ਜਿਹਾ ਮੁੱਲ ਪਾਇਆ। ਪਰ ਜਦੋਂ ਭਾਈ ਮਰਦਾਨਾ ਜੀ ਇਹ ਹੀਰਾ ਲੈ ਕੇ ਸਾਲਸ ਰਾਇ ਜੌਹਰੀ ਕੋਲ ਗਏ ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਇਸ ਹੀਰੇ ਨੂੰ ਅਮੁੱਲ ਆਖ ਕੇ ਜੌਹਰੀ ਨੇ ਉਸ ਹੀਰੇ ਦੀ 500 ਰੁ: ਦਰਸ਼ਨੀ ਭੇਟਾ ਦਿੱਤੀ।

ਮਗਰੋਂ ਭਾਈ ਮਰਦਾਨਾ ਜੀ ਤੋਂ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਵਡਿਆਈ ਅਤੇ ਉਪਦੇਸ਼ ਸੁਣ ਕੇ ਸਾਲਸ ਰਾਇ ਜੌਹਰੀ ਵੀ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਲਈ ਭਾਈ ਮਰਦਾਨਾ ਜੀ ਦੇ ਨਾਲ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੀ ਹਜ਼ੂਰੀ ਵਿੱਚ ਆਣ ਪਹੁੰਚਿਆ। ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਨੇ ਸਾਲਸ ਰਾਇ ਜੌਹਰੀ ਨੂੰ ਸਮਝਾਇਆ ਕਿ ਜਿੰਦਗੀ ਵੀ ਇੱਕ ਅਮੋਲਕ ਹੀਰੇ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੈ, ਪਰ ਬਹੁਤੇ ਲੋਕ ਦੁਕਾਨਦਾਰ ਤੇ ਲੱਕੜਹਾਰੇ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਸ ਦੀ ਕੀਮਤ ਨਹੀਂ ਜਾਣ ਪਾਉਂਦੇ ਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਅਜਾਈ ਹੀ ਗਵਾ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।

ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਸਾਲਸ ਰਾਇ ਨੂੰ ਉਪਦੇਸ਼ ਦੇ ਕੇ ਉੱਥੋਂ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰਕ ਥਾਪਿਆ। ਇੱਥੇ ਇਹ ਗੱਲ ਵੀ ਕਾਬਲ-ਏ-ਗੌਰ ਹੈ ਕਿ ਸਾਲਸ ਜੌਹਰੀ ਦੀ ਔਲਾਦ ਵਿੱਚੋਂ ਰਤਨ ਚੰਦ ਖੱਤਰੀ ਦਸਵੇਂ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਦਾ ਪਰਮ ਭਗਤ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਪਟਨਾ ਸਾਹਿਬ ਠਹਿਰੇ ਸਨ ਤਾਂ ਇਸੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੇ ਹੀ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਨੂੰ ਉੱਥੇ ਰਹਿਣ ਲਈ ਘਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਤੇ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਉੱਥੇ ਹੀ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦਾ ਜਨਮ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਅੱਜ ਉੱਥੇ ਤਖ਼ਤ ਸ੍ਰੀ ਹਰਿਮੰਦਰ ਜੀ ਪਟਨਾ ਸਾਹਿਬ ਸ਼ੁਸੋਭਿਤ ਹੈ।

पटना साहिब में गुरु नानक पातशाह के दर्शन

गुरु नानक की पटना साहिब यात्रा उदासी के दौरान उनकी यात्राओं में एक महत्वपूर्ण घटना है। यह एक गहन शिक्षा को उजागर करती है जो एक कीमती हीरे की कहानी के माध्यम से भौतिक और आध्यात्मिक मूल्यों को जोड़ती है। यहाँ इस घटना का विस्तृत विवरण दिया गया है:

गुरु नानक जी की पटना यात्रा के दौरान, गया में कुछ समय बिताने के बाद, उन्होंने भाई मरदाना जी को एक कीमती हीरा दिया और उसे मूल्यांकित करने के लिए बाजार भेजा। हीरा बहुत मूल्यवान था, लेकिन जब भाई मरदाना जी ने इसे एक लकड़हारे और एक दुकानदार को दिखाया, तो उन्होंने इसे केवल एक चमकदार पत्थर समझकर खारिज कर दिया, जिसका कोई खास मूल्य नहीं था। हालाँकि, एक सुनार ने इसकी कीमत को कुछ हद तक पहचाना और थोड़ा बेहतर अनुमान लगाया। लेकिन जब भाई मरदाना जी हीरे को एक प्रसिद्ध जौहरी सालास राय जौहरी के पास ले गए, तब जाकर इसकी सही कीमत का पता चला।

सालास राय जौहरी ने तुरंत इसे एक अमूल्य रत्न कहा और भाई मरदाना जी को प्रशंसा के प्रतीक के रूप में 500 रुपये दिए। भाई मरदाना जी से गुरु नानक जी की शिक्षाएँ सुनने के बाद, सालास राय जौहरी ने गुरु नानक जी से आशीर्वाद लेने के लिए मुलाकात की। गुरु नानक जी ने इस अवसर का उपयोग एक गहरा संदेश देने के लिए किया। उन्होंने समझाया कि जीवन अमूल्य हीरे की तरह है, लेकिन कई लोग, लकड़हारे और दुकानदार की तरह, इसके मूल्य को पहचानने में विफल रहते हैं और इसे बर्बाद कर देते हैं। गुरु नानक जी ने इस बात पर ज़ोर दिया कि आध्यात्मिक ज्ञान और आत्म-जागरूकता ही असली खजाने हैं, ठीक उसी तरह जैसे कि सालास राय जौहरी ने रत्न को पहचाना।

गुरु जी ने न केवल सालास राय को यह आध्यात्मिक ज्ञान दिया, बल्कि उन्हें एक उपदेशक के रूप में भी नियुक्त किया, जिससे उन्हें गुरु नानक जी की शिक्षाओं का प्रसार करने की अनुमति मिली। सालास राय जौहरी की विरासत उनके वंशजों के माध्यम से जारी रही, और उनका परिवार सिख गुरुओं का महत्वपूर्ण समर्थक बन गया। उल्लेखनीय रूप से, सालास राय जौहरी के वंशज रतन चंद खत्री, दसवें गुरु, गुरु गोबिंद सिंह जी के समर्पित अनुयायी बन गए। बाद में, जब गुरु तेग बहादुर जी पटना साहिब में रुके, तो सालास राय जौहरी के परिवार ने गुरु के रहने के लिए एक घर की पेशकश की और बड़ी श्रद्धा के साथ उनकी सेवा की। जौहरी परिवार और सिख गुरुओं के बीच आध्यात्मिक संबंध एक महत्वपूर्ण घटना में परिणत हुआ – पटना साहिब में गुरु गोबिंद सिंह जी का जन्म। आज, तख्त श्री हरमंदिर जी पटना साहिब, गुरु गोबिंद सिंह जी के जन्म की याद में पवित्र तीर्थस्थल, इस आध्यात्मिक विरासत का प्रतीक है।

यह कहानी इस बात का एक सुंदर उदाहरण है कि कैसे गुरु नानक जी ने गहन आध्यात्मिक ज्ञान प्रदान करने और साधारण जीवन को उच्च उद्देश्य तक बढ़ाने के लिए सरल लेकिन शक्तिशाली उपमाओं का उपयोग किया। यह व्यक्तियों, समुदायों और आने वाली पीढ़ियों पर गुरु नानक की शिक्षाओं के गहन प्रभाव को भी रेखांकित करता है।

Guru Nanak’s visit to Patna Sahib

Guru Nanak’s visit to Patna Sahib is an important episode in his travels during the Udasis. It highlights a profound teaching that connects material and spiritual values through the story of a precious diamond. Here’s a more detailed breakdown of the event:


During Guru Nanak Ji’s visit to Patna, after having spent some time in Gaya, he gave Bhai Mardana Ji a precious diamond and sent him to the market to have it valued. The diamond was of great value, but when Bhai Mardana Ji showed it to a woodcutter and a shopkeeper, they dismissed it, considering it just a shiny stone with no significant worth. A goldsmith, however, recognized its value to a small extent and offered a slightly better estimate. But it was only when Bhai Mardana Ji took the diamond to Salas Rai Johri, a renowned jeweler, that its true value was recognized. Salas Rai Johri immediately called it a priceless gem and gave Bhai Mardana Ji Rs. 500 as a token of appreciation.


Salas Rai Johri, after hearing Guru Nanak Ji’s teachings from Bhai Mardana Ji, visited Guru Nanak Ji to seek his blessings. Guru Nanak Ji used this moment to convey a deeper message. He explained that life is like the priceless diamond, but many people, much like the woodcutter and the shopkeeper, fail to recognize its value and waste it. Guru Nanak Ji emphasized that spiritual enlightenment and self-awareness are the true treasures, much like the jewel that Salas Rai Johri recognized.


Guru Ji not only gave Salas Rai this spiritual wisdom but also appointed him as a preacher, allowing him to spread Guru Nanak Ji’s teachings. Salas Rai Johri’s legacy continued through his descendants, and his family became important supporters of the Sikh Gurus. Notably, Ratan Chand Khatri, a descendant of Salas Rai Johri, became a devoted follower of Guru Gobind Singh Ji, the tenth Guru.


Later, when Guru Tegh Bahadur Ji stayed in Patna Sahib, it was Salas Rai Johri’s family who offered a house for the Guru’s stay and served him with great reverence. The spiritual connection between the Johri family and the Sikh Gurus culminated in a significant event — the birth of Guru Gobind Singh Ji in Patna Sahib. Today, the Takht Sri Harmandir Ji Patna Sahib, the holy shrine commemorating Guru Gobind Singh Ji’s birth, stands as a symbol of this spiritual heritage.


This story is a beautiful example of how Guru Nanak Ji used simple yet powerful analogies to impart deep spiritual wisdom and elevate ordinary life to a higher purpose. It also underscores the profound impact of Guru Nanak’s teachings on individuals, communities, and generations to come.

reetha sahib
4 Nov, 2024
Komal 0 Comment
ਕੌੜੇ ਰੀਠਿਆਂ ਨੂੰ ਮਿੱਠਿਆਂ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਸਾਖੀ

ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀਆਂ ਉਦਾਸੀਆਂ ਸਮੇਂ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਚੰਪਾਵਤ ਵੀ ਸਿੱਧਾਂ ਦਾ ਗੜ੍ਹ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹ ਆਪਣੀਆਂ ਕਰਾਮਾਤਾਂ ਨਾਲ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਡਰਾ ਕੇ ਪਰਮਾਤਮਾ ਨਾਲ ਜੋੜਨ ਦੀ ਬਜਾਏ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਜੋੜ ਕੇ ਆਪਣੀ ਪੂਜਾ-ਪ੍ਰਤਿਸ਼ਠਾ ਕਰਵਾ ਰਹੇ ਸਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕੁਰਾਹੇ ਪਾ ਰਹੇ ਸਨ । ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਿੱਧੇ ਰਸਤੇ ਪਾਉਣ ਲਈ ਉੱਥੇ ਪਹੁੰਚੇ। ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਜਦੋਂ ਇੱਥੇ ਆਏ ਤਾਂ ਭਾਈ ਮਰਦਾਨਾ ਜੀ ਨੂੰ ਭੁੱਖ ਲੱਗੀ ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਿੱਧਾਂ ਪਾਸੋਂ ਕੁੱਝ ਖਾਣ ਲਈ ਮੰਗਿਆ ਤਾਂ ਸਿੱਧਾਂ ਨੇ ਭਾਈ ਮਰਦਾਨਾ ਜੀ ਨੂੰ ਕੁੱਝ ਖਾਣ ਲਈ ਦੇਣ ਦੀ ਬਜਾਏ, ਕੌੜੇ ਰੀਠੇ ਦੇ ਦਰੱਖਤ ਵੱਲ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ ਕਿ ‘ਜਾਹ! ਦਰੱਖਤ ਨੂੰ ਲੱਗੇ ਹੋਏ ਉਹ ਫਲ ਖਾ ਲੈ।

ਸਿੱਧਾਂ ਦੀ ਇਸ ਬੇਰੁਖੀ ਦਾ ਜਵਾਬ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਿੱਧੇ ਰਸਤੇ ਪਾਉਣ ਲਈ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ ਨੇ ਆਪਣੀ ਅੰਮ੍ਰਿਤਮਈ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਰੀਠੇ ਦੇ ਦਰੱਖਤ ਉੱਪਰ ਪਾਈ ਅਤੇ ਕੌੜੇ ਰੀਠਿਆਂ ਨੂੰ ਮਿੱਠਿਆਂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਜੋ ਕਿ ਭਾਈ ਮਰਦਾਨਾ ਜੀ ਨੇ ਬੜੇ ਅਨੰਦ ਅਤੇ ਪ੍ਰੇਮ ਨਾਲ ਛਕੇ। ਇਹ ਕੌਤਕ ਦੇਖ ਕੇ ਸਾਰੇ ਸਿੱਧ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਚਰਨਾਂ ‘ਤੇ ਢਹਿ ਪਏ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਆਤਮਿਕ ਉਪਦੇਸ਼ ਦੀ ਜਾਚਨਾ ਕਰਨ ਲੱਗੇ। ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਰਮ-ਕਾਂਡਾਂ ਅਤੇ ਰਿਧੀਆਂ-ਸਿਧੀਆਂ ਦੇ ਚੱਕਰਾਂ ਵਿਚੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲ ਕੇ ਸੱਚੇ ਮਨ ਨਾਲ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਭਗਤੀ ਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਆ ਤਾਂ ਜੋ ਉਹ ਬ੍ਰਹਮ ਵਿੱਚ ਲੀਨ ਹੋ ਸਕਣ।

ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਕੁਰਾਹੇ ਪਏ ਸਿੱਧਾਂ ਨੂੰ ਸੱਚ-ਧਰਮ ਨਾਲ ਜੋੜ ਕੇ ਉਥੋਂ ਰਵਾਨਾ ਹੋਏ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਸੰਗਤਾਂ ਦੁਆਰਾ ਉਸ ਮਿੱਠੇ ਰੀਠੇ ਦੀਆਂ ਗਿਟਕਾਂ ਨੂੰ ਬੀਜਿਆ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਦੇ ਸਦਕਾ ਅੱਜ ਉੱਥੇ ਅਨੇਕਾਂ ਮਿੱਠੇ ਰੀਠਿਆਂ ਦੇ ਦਰੱਖਤ ਹਨ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਕਿ ਸੰਗਤਾਂ ਪ੍ਰਸ਼ਾਦ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਲੈਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਅੱਗੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਮਥੁਰਾ ਗਏ ਜਿੱਥੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਨੇ ਲੋਕਾਈ ਨੂੰ ਬੁੱਤ ਪੂਜਾ ਤੋਂ ਵਰਜ ਕੇ ਪ੍ਰਭੂ-ਭਗਤੀ ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ।

कड़वे रीठे से मीठे फल बनने की कहानी

यह कहानी गुरु नानक देव जी के दयालु दृष्टिकोण को खूबसूरती से दर्शाती है, जो लोगों को दिखावटी कर्मकांडों से दूर करके सच्ची भक्ति के मार्ग पर ले जाता है। दिव्य ज्ञान फैलाने के लिए अपनी यात्राओं (उदासी) के दौरान, उन्हें सिद्धों द्वारा गुमराह किए गए लोगों का सामना करना पड़ा, जो अपनी शक्तियों का इस्तेमाल भगवान से जुड़ने के बजाय भय और नियंत्रण को प्रेरित करने के लिए करते थे।

चंपावत में, भाई मरदाना जी की भूख ने उन्हें भोजन मांगने के लिए प्रेरित किया, लेकिन सिद्धों ने अपने अभिमान में उन्हें कड़वे रीठे के फल की ओर निर्देशित किया, जो उदासीनता से भरा हुआ इशारा था। गुरु नानक देव जी, दिव्य कृपा के अवतार थे, उन्होंने एक नज़र से कड़वाहट को मिठास में बदल दिया, जो नकारात्मकता और अज्ञानता को दूर करने का प्रतीक था। भाई मरदाना जी ने मीठे रीठे का आनंद लिया और सिद्धों ने इस परिवर्तन को देखकर अपनी आध्यात्मिक अंधता का एहसास किया। इससे वे विनम्र हो गए और उन्होंने गुरु जी से मार्गदर्शन मांगा, जिन्होंने उन्हें शक्तियों और चमत्कारों (ऋद्धियों और सिद्धियों) से लगाव छोड़ने और इसके बजाय भगवान से सच्चा, दिल से जुड़ाव विकसित करने की सलाह दी।

गुरु नानक देव जी की शिक्षाएँ सतही प्रथाओं से परे थीं और लोगों को प्रेम, विनम्रता और आंतरिक सत्य पर आधारित आध्यात्मिकता की ओर आकर्षित करती थीं। कड़वे रीठे को मीठे में बदलकर, उन्होंने एक प्रतीकात्मक शिक्षा दी: जिस तरह ईश्वरीय कृपा से कड़वाहट बदल सकती है, उसी तरह सच्ची समझ से मानवीय अज्ञानता भी मीठी हो सकती है। आज भी, उस मीठे रीठे के पेड़ के वंशज इस परिवर्तन की याद दिलाते हैं, और फलों को प्रसाद के रूप में बांटा जाता है, जो ज्ञान, विनम्रता और सच्ची भक्ति की मिठास के आशीर्वाद का प्रतीक है। चंपावत के बाद, गुरु जी ने मथुरा की अपनी यात्रा जारी रखी, जहाँ उन्होंने लोगों को मूर्ति पूजा से हटकर सच्ची भक्ति की ओर ध्यान केंद्रित करने के लिए प्रोत्साहित किया, जिससे लोगों को ईश्वरीय सार से जोड़ने का उनका मिशन आगे बढ़ा।

The story of bitter reetha into sweet fruits

This story beautifully illustrates Guru Nanak Dev Ji’s compassionate approach to guiding people away from superficial rituals and onto a path of true devotion. During his travels (Udasis) to spread divine wisdom, he encountered people misled by Siddhas who used their powers to inspire awe and control rather than connection with God.

In Champawat, Bhai Mardana Ji’s hunger led them to ask for food, but the Siddhas, in their pride, directed him towards bitter reetha fruits, a gesture laden with indifference. Guru Nanak Dev Ji, embodying divine grace, transformed the bitterness into sweetness with a glance, symbolizing the removal of negativity and ignorance. Bhai Mardana Ji relished the sweetened reethas with joy, and the Siddhas, witnessing this transformation, realized their spiritual blindness. This humbled them, and they sought guidance from Guru Ji, who then advised them to release attachment to powers and miracles (Ridhis and Siddhis) and instead cultivate a true, heartfelt connection to God.

Guru Nanak Dev Ji’s teachings transcended superficial practices and drew people towards spirituality grounded in love, humility, and inner truth. By converting bitter reethas to sweet ones, he offered a symbolic lesson: just as bitterness can transform with divine grace, so too can human ignorance be sweetened by true understanding. Even today, the descendants of that sweet reetha tree serve as a reminder of this transformation, and the fruits are shared as prasad, symbolizing the blessings of wisdom, humility, and the sweetness of true devotion.

After Champawat, Guru Ji continued his journey to Mathura, where he encouraged people to shift their focus from idol worship to sincere devotion, furthering his mission to connect people with the divine essence.

bandi chod divas
31 Oct, 2024
Komal 0 Comment
ਸਮੂਹ ਸਾਧ ਸੰਗਤ ਨੂੰ ਬੰਦੀ ਛੋੜ ਦਿਵਸ ਦੀਆਂ ਲੱਖ-ਲੱਖ ਵਧਾਈਆਂ

ਜਾਣੋ, ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਬੰਦੀ ਛੋੜ ਦਿਵਸ ਦੀ ਮਹਾਨਤਾ

ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਅੱਜ ਬੰਦੀ ਛੋੜ ਦਿਵਸ ਮਨਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਇਸ ਦਾ ਸਬੰਧ ਛੇਵੇਂ ਪਤਾਸ਼ਾਹ ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਸਾਹਿਬ ਦੀ 52 ਰਾਜਿਆਂ ਸਮੇਤ ਗਵਾਲੀਅਰ ਦੇ ਕਿਲ੍ਹੇ ‘ਚੋਂ ਰਿਹਾਈ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੈ।ਹਿੰਦੂ ਸਮਾਜ ਜਿੱਥੇ ਦੀਵਾਲੀ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਅਤੇ ਸ੍ਰੀ ਰਾਮਚੰਦਰ ਜੀ ਦੇ ਅਯੁੱਧਿਆ ਵਾਪਸ ਪਹੁੰਚਣ ਤੇ ਖੁਸ਼ੀ ਦਾ ਇਜ਼ਹਾਰ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉੱਥੇ ਦੂਸਰੇ ਪਾਸੇ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਵੱਲੋਂ ਦੀਵਾਲੀ ਦੀ ਵੱਖਰੀ ਹੀ ਮਹੱਤਤਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਇਸ ਦਿਨ ਨੂੰ ਬੰਦੀ ਛੋੜ ਦਿਵਸ ਵਜੋਂ ਮਨਾਉਨਦੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਦਿਨ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਛੇਵੇਂ ਪਾਤਿਸ਼ਾਹ ਸਾਹਿਬ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਸਾਹਿਬ ਜੀ 52 ਰਾਜਿਆਂ ਸਮੇਤ ਗਵਾਲੀਅਰ ਦੇ ਕਿਲ੍ਹੇ ‘ਚੋਂ ਰਿਹਾਅ ਹੋ ਕੇ ਆਏ ਸਨ।

ਬੰਦੀ ਛੋੜ ਦਿਵਸ ਦੀ ਇਤਿਹਾਸਕ ਮਹੱਤਤਾ: ਪੰਜਵੇਂ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀ ਬੇਮਿਸਾਲ ਤੇ ਸ਼ਾਂਤਮਈ ਸ਼ਹਾਦਤ ਨੇ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਖਰਾ ਹੀ ਮੋੜ ਲਿਆਂਦਾ। ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀ ਸ਼ਹਾਦਤ ਉਪਰੰਤ ਮੁਗ਼ਲਾਂ ਦੇ ਜਬਰ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਨੂੰ ਹਥਿਆਰ ਵਰਤਣ ਦਾ ਸੰਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ।

ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ‘ਮੀਰੀ’ ਤੇ ‘ਪੀਰੀ’ ਦੀਆਂ ਦੋ ਕਿਰਪਾਨਾਂ ਧਾਰਨ ਕੀਤੀਆਂ। ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਘੋੜ ਸਵਾਰੀ ਸਮੇਤ ਯੁੱਧ ਕਲਾ ‘ਚ ਨਿਪੁੰਨ ਹੋਣ ਦਾ ਸੰਦੇਸ਼ ਵੀ ਦਿੱਤਾ। ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਨੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਸਬੰਧੀ ਨਿਰਣਿਆਂ ਲਈ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਤਖ਼ਤ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ।
ਬਾਬਰ ਦਾ ਜੇਲ੍ਹ ਖ਼ਾਨਾ ਜਿਵੇਂ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਸੱਚ ਦੇ ਮਾਰਗ ਤੋਂ ਡਗਮਗਾ ਨਹੀਂ ਸਕਿਆ।ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਹਾਂਗੀਰ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੀ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰੀ ਗੁਰੂ ਹਰਿਗੋਬਿੰਦ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਇਰਾਦੇ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਬਦਲਾਵ ਨਹੀਂ ਲਿਆ ਸਕੀ, ਆਖਿਰ ਸੱਚ ਦੀ ਜਿੱਤ ਹੋਈ। ਜਹਾਂਗੀਰ ਨੇ ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਰਿਹਾਈ ਦੇ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤੇ, ਪਰ ਸੱਚੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇਕੱਲੇ ਜੇਲ੍ਹ ਤੋਂ ਰਿਹਾ ਹੋਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਮੁਗ਼ਲ ਹਕੂਮਤ ਅੱਗੇ ਆਪਣੀ ਰਿਹਾਈ ਦੇ ਨਾਲ 52 ਹੋਰ ਰਾਜਿਆਂ ਦੀ ਰਿਹਾਈ ਦੀ ਸ਼ਰਤ ਰੱਖੀ। ਮੁਕਤੀ ਦੇ ਦਾਤਾ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਵੱਲੋਂ ਪਹਿਨੇ ਬਵੰਜਾ (52) ਕਲੀਆਂ ਵਾਲੇ ਚੋਲੇ ਨਾਲ 52 ਹੋਰ ਰਾਜਿਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਜੇਲ੍ਹ ਤੋਂ ਆਜ਼ਾਦ ਕਰਵਾਇਆ ਗਿਆ।

ਕਿਲ੍ਹੇ ‘ਚੋਂ ਰਿਹਾਈ ਉਪਰੰਤ ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਸਾਹਿਬ ਸੱਚਖੰਡ ਸ੍ਰੀ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ਪਹੁੰਚੇ ਤਾਂ ਸਿੱਖ ਸੰਗਤ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਆਮਦ ਦੀ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ‘ਚ ਸ੍ਰੀ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ‘ਦੀਪਮਾਲਾ’ ਅਤੇ ‘ਆਤਿਸ਼ਬਾਜ਼ੀ’ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਘਰਾਂ ਦੇ ਬਨੇਰਿਆਂ/ਕੰਧਾਂ ‘ਤੇ ਵੀ ਦੀਪਮਾਲਾ ਕੀਤੀ। ਉਸ ਦਿਨ ਤੋਂ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਦਾ ਦੀਵਾਲੀ ਨਾਲ ਸਬੰਧ ਹੋਰ ਗਹਿਰਾ ਹੋ ਗਿਆ ਤੇ ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ ਦੀਵਾਲੀ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਬੰਦੀ ਛੋੜ ਦਿਵਸ ਵਜੋਂ ਮਨਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ।

जानिए, सिख इतिहास में बंदी छोड़ दिवस की महिमा

बंदी छोड़ दिवस सिख इतिहास में एक महत्वपूर्ण स्थान रखता है और इसे सिखों के छठे गुरु, गुरु हरगोबिंद साहिब जी के लचीलेपन, स्वतंत्रता और दयालु नेतृत्व की याद दिलाने के लिए व्यापक रूप से मनाया जाता है। यह दिन ग्वालियर किले से गुरु की रिहाई की याद दिलाता है, जहाँ उन्हें मुगल सम्राट जहाँगीर ने कैद कर रखा था। हालाँकि, गुरु हरगोबिंद साहिब जी ने तब तक किले को छोड़ने से इनकार कर दिया जब तक कि उनके साथ 52 अन्य बंदी राजाओं को मुक्त नहीं किया जा सकता। अपार करुणा और बहादुरी के कार्य में, गुरु ने 52 लटकनों से एक विशेष वस्त्र बनवाया था, जिनमें से प्रत्येक एक राजा का प्रतीक था, ताकि प्रत्येक व्यक्ति उसके साथ स्वतंत्रता की ओर चल सके।

ऐतिहासिक रूप से, यह दिन पाँचवें गुरु, गुरु अर्जन देव जी के बलिदान के बाद मनाया जाता है, जिनकी शहादत सिखों के लिए एक महत्वपूर्ण मोड़ थी। गुरु हरगोबिंद साहिब जी ने आध्यात्मिक और लौकिक दोनों तरह की ज़िम्मेदारी संभालते हुए मीरी (लौकिक अधिकार) और पीरी (आध्यात्मिक अधिकार) का प्रतिनिधित्व करने वाली दो कृपाण पहनीं। अमृतसर में अकाल तख्त की स्थापना ने सिखों की न्याय को बनाए रखने और धार्मिकता की रक्षा करने की तत्परता को और मजबूत किया। तब से, दिवाली के दिन बंदी छोड़ दिवस मनाया जाता है, जिसमें सिख सत्य और स्वतंत्रता की जीत को चिह्नित करने के लिए अपने घरों और गुरुद्वारों को रोशन करते हैं।

यह सुंदर परंपरा तब शुरू हुई जब गुरु हरगोबिंद साहिब जी स्वर्ण मंदिर (श्री हरमंदिर साहिब) पहुंचे, जहाँ उनका स्वागत एक खुश सिख समुदाय ने किया और रोशनी और उत्सव के साथ उनकी वापसी का जश्न मनाया। इस प्रकार, जबकि दिवाली विभिन्न समुदायों में व्यापक रूप से मनाई जाती है, सिखों के लिए, यह मुक्ति और दिव्य प्रकाश के दिन के रूप में एक अनूठा महत्व रखता है। बंदी छोड़ दिवस की भावना हमें धार्मिकता, न्याय और करुणा के मार्ग पर चलने के लिए प्रेरित करती है।

Know, the greatness of Bandi Chod Day in Sikh history

Bandi Chhor Diwas holds a significant place in

and is celebrated widely as a reminder of resilience, freedom, and the compassionate leadership of Guru Hargobind Sahib Ji, the sixth Guru of the Sikhs. This day commemorates the Guru’s release from Gwalior Fort, where he had been imprisoned by the Mughal Emperor Jahangir. Guru Hargobind Sahib Ji, however, refused to leave the fort unless 52 other captive kings could be freed alongside him. In an act of immense compassion and bravery, the Guru had a special robe made with 52 tassels, each symbolizing one king, so that each could hold on and walk out to freedom alongside him.

Historically, this day followed the sacrifice of Guru Arjan Dev Ji, the fifth Guru, whose martyrdom signified a turning point for Sikhs. Guru Hargobind Sahib Ji, taking up the mantle of both spiritual and temporal responsibility, wore two kirpans representing Miri (temporal authority) and Piri (spiritual authority). His establishment of the Akal Takht Sahib in Amritsar further solidified the Sikhs’ readiness to uphold justice and defend righteousness.

Since then, Bandi Chhor Diwas has been celebrated on the day of Diwali, with Sikhs illuminating their homes and Gurdwaras to mark the victory of truth and freedom. This beautiful tradition began when Guru Hargobind Sahib Ji arrived at the Golden Temple (Sri Harmandir Sahib), greeted by a joyful Sikh community that celebrated his return with lights and festivities. Thus, while Diwali is widely celebrated across different communities, for Sikhs, it holds this unique significance as a day of liberation and divine light.

May the spirit of Bandi Chhor Diwas inspire us to walk the path of righteousness, justice, and compassion.

gorakhmata 2
23 Oct, 2024
Komal 0 Comment
ਗੋਰਖਮਤੇ ਵਾਲੀ ਸਾਖੀ

ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਆਪਣੀਆਂ ਚਾਰ ਉਦਾਸੀਆਂ ਦੌਰਾਨ ਹਰਿਦੁਆਰ ਤੋਂ ਹੁੰਦੇ ਹੋਏ ਗੋਰਖਮਤੇ ਪਹੁੰਚੇ, ਜੋ ਕਿ ਸਿੱਧਾਂ ਦਾ ਗੜ੍ਹ ਸੀ। ਇੱਥੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੀ ਸਿੱਧਾਂ ਨਾਲ ਧਰਮ ਬਾਰੇ ਚਰਚਾ ਹੋਈ। ਜੋਗੀਆਂ ਦੇ ਮੁਖੀ ਭੰਗਰਨਾਥ ਨੇ ਸ਼ਰਾਬ ਦਾ ਪਿਆਲਾ ਲਿਆ ਕੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਅੱਗੇ ਲਿਆ ਰੱਖਿਆ ਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਸ ਨੂੰ ਪੀਓ ਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਪੀਂਦਿਆਂ ਹੀ ਲਿਵ ਜੁੜ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਸੁਣ ਕੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਨਸ਼ਿਆਂ ਤੋਂ ਵਰਜਦਿਆਂ ਫੁਰਮਾਇਆ ਕਿ ਜੋ ਪੁਰਸ਼ ਨਸ਼ੇ ਨਾਲ ਲਿਵ ਜੋੜਨੀ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਸਮਝ ਲੈਣਾ ਕਿ ਉਹ ਬਦੀ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਲੈ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤੇ ਮੁੱਢੋ ਹੀ ਕੁਰਾਹੇ ਪਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।

ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਜੋਗੀਆਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸ਼ਕਤੀ ਦਾ ਨਮੂਨਾ ਵਿਖਾਉਣ ਲਈ ਧਰਤੀ ਮਾਂ ਦਾ ਸਹਾਰਾ ਲੈਣਾ ਚਾਹਿਆ ਅਤੇ ਜੋਗੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਧਰਤੀ ਨੂੰ ਪੁੱਛਣ ‘ਤੇ ਕਿ, ਹੇ ਧਰਤੀ ਮਾਂ। ਤੂੰ ਜੋਗੀਆਂ ਦੀ ਹੈ ਜਾਂ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੀ? ਤਾਂ ਜੋਗੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਹੀ ਧਰਤੀ ਵਿੱਚ ਦੱਬੇ ਹੋਏ ਬਾਲਕ ਨੇ ਅੱਗੋਂ ਸਿੱਧਾਂ ਦੇ ਹੱਕ ਵਿੱਚ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ ਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੈਂ ਸਿੱਧਾਂ ਦੀ ਹਾਂ। ਜਦੋਂ ਜੋਗੀਆਂ ਦੇ ਪੁੱਛਣ ‘ਤੇ ਧਰਤੀ ਹੇਠਲੇ ਦੱਬੇ ਬੱਚੇ ਨੇ ਦੋ ਵਾਰ ਸਿੱਧਾਂ ਦੇ ਹੱਕ ਵਿੱਚ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ ਤਾਂ ਘਟ-ਘਟ ਦੇ ਜਾਨਣਹਾਰ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਬੋਲੇ, “ਓਏ! ਤੂੰ ਅਜੇ ਤਾਈਂ ਝੂਠ ਹੀ ਬੋਲੀ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈਂ। ” ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਇਹ ਬਚਨ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜਦੋਂ ਸਿੱਧਾਂ ਨੇ ਧਰਤੀ ਨੂੰ ਤੀਜੀ ਵਾਰ ਪੁੱਛਿਆ ਤਾਂ ਅੱਗੋਂ ਬੱਚੇ ਦੀ ਕੋਈ ਅਵਾਜ਼ ਨਾ ਆਈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜੋਗੀਆਂ ਦਾ ਸਾਰਾ ਅਹੰਕਾਰ ਟੁੱਟ ਗਿਆ ਤੇ ਉਹ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਅੱਗੇ ਬੜੇ ਸ਼ਰਮਸ਼ਾਰ ਹੋਏ।

ਜਦੋਂ ਸਿੱਧਾਂ ਨੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਧਰਤੀ ਵਿੱਚੋਂ ਬਾਹਰ ਕੱਢਿਆ ਤਾਂ ਉਹ ਮਰ ਚੁੱਕਾ ਸੀ । ਸਿੱਧਾਂ ਨੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਡੀ ਸਮਰਥਾ ਨੂੰ ਤਾਂ ਮੰਨਾਗੇ, ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਮਰੇ ਹੋਏ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਜਿਊਂਦਾ ਕਰ ਦਿਉ? ਸਿੱਧਾਂ ਨੂੰ ਸਿੱਧੇ ਰਸਤੇ ਪਾਉਣ ਲਈ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਜੀ ਨੇ ਜਦੋਂ ਉਸ ਮੁਰਦਾ ਪਏ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ‘ਬੋਲ! ਸਤਿ ਕਰਤਾਰ’ ਤਾਂ ਉਹ ਬੱਚਾ ਉੱਠ ਕੇ ਖੜ੍ਹਾ ਹੋ ਗਿਆ । ਗੁਰੂ ਜੀ ਦਾ ਇਹ ਕੌਤਕ ਦੇਖ ਕੇ ਸਾਰੇ ਸਿੱਧ ਤੇ ਜੋਗੀ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਅੱਗੇ ਝੁੱਕ ਗਏ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਉਪਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਧਾਰਨ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਅਸਥਾਨ ‘ਤੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਚਰਨ ਪੈਣ ਨਾਲ ਇਸ ਦਾ ਨਾਮ ਗੋਰਖਮਤੇ ਤੋਂ ਬਦਲ ਕੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਨਾਮ ‘ਤੇ ‘ਨਾਨਕਮੱਤਾ’ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਹੋ ਗਿਆ ਜੋ ਕਿ ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ।

गोरखमते वाली साखी

गोरखमते वाली साखी की कहानी गुरु नानक देव जी की यात्रा के दौरान एक महत्वपूर्ण घटना को याद करती है। सिद्धों के गढ़ गोरखमते में पहुँचने पर, गुरु जी ने आध्यात्मिकता और सत्य के बारे में बातचीत की। भांगरनाथ के नेतृत्व में सिद्धों ने गुरु जी को शराब का प्याला दिया, यह सुझाव देते हुए कि यह व्यक्ति को जीवन से जोड़ेगा। गुरु जी ने इस धारणा को खारिज कर दिया, और इस बात पर जोर दिया कि पदार्थों पर निर्भरता गलत है।

जब जोगियों ने पृथ्वी से उसकी निष्ठा के बारे में सवाल करके अपनी शक्ति साबित करने की कोशिश की, तो उनके द्वारा दफनाए गए एक बच्चे ने शुरू में सिद्धों के पक्ष में जवाब दिया। हालाँकि, जब गुरु जी ने बच्चे के शब्दों को झूठा घोषित किया, तो तीसरी पूछताछ पर बच्चा चुप हो गया। इससे सिद्धों के अभिमान का पता चला और बच्चे की मृत्यु हो गई। दिव्य शक्ति के प्रदर्शन में, गुरु नानक देव जी ने “सत करतार” वाक्यांश का आह्वान करके बच्चे को पुनर्जीवित किया।

इस चमत्कारी घटना के परिणामस्वरूप गुरु जी और उत्तराखंड में उनकी शिक्षाओं के सम्मान में इस स्थान का नाम बदलकर गोरखमटे से नानकमत्ता कर दिया गया। यह कहानी आध्यात्मिक खोज में सत्य, विनम्रता और झूठ के त्याग के विषयों को रेखांकित करती है।

The story of Gorakhmate

The story of Gorakhmate Wali Sakhi recounts an important event during Guru Nanak Dev Ji’s travels. Upon arriving in Gorakhmat, a stronghold of the Siddhas, Guru Ji engaged in a dialogue about spirituality and truth. The Siddhas, led by Bhangarnath, offered Guru Ji a cup of liquor, suggesting it would connect one to life. Guru Ji rejected this notion, emphasizing that reliance on substances is misguided.

When the Jogis sought to prove their power by questioning the Earth about its allegiance, a child buried by them initially responded in favor of the Siddhas. However, after Guru Ji declared the child’s words to be false, the child fell silent upon the third inquiry. This led to a revelation of the Siddhas’ pride and culminated in the child’s death.

In a display of divine power, Guru Nanak Dev Ji revived the child by invoking the phrase “Sat Kartar.” The miraculous event resulted in the place being renamed from Gorakhmate to Nankamatta, honoring Guru Ji and his teachings in Uttarakhand. This story underscores the themes of truth, humility, and the rejection of falsehood in spiritual pursuits.

IMG 20241018 WA0033
19 Oct, 2024
Komal 0 Comment
ਧੰਨ ਧੰਨ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਰਾਮਦਾਸ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਪੁਰਬ ਦੀਆਂ ਲੱਖ-ਲੱਖ ਵਧਾਈਆਂ

ਧੰਨ ਧੰਨ ਗੁਰੂ ਰਾਮਦਾਸ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦਾ 490ਵਾਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਪੁਰਬ

ਭਾਈ ਜੇਠਾ ਜੀ ਦਾ ਜਨਮ ਪਿਤਾ ਹਰਿਦਾਸ ਜੀ ਦੇ ਘਰ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਦਇਆ ਕੌਰ ਜੀ ਦੀ ਕੁੱਖੋਂ ਲਾਹੌਰ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਕਸਬੇ ਚੂਨਾ ਮੰਡੀ ਵਿਖੇ ਅਕਤੂਬਰ 1534 ਈ: ਨੂੰ ਹੋਇਆ। ਆਪ ਜੀ ਦਾ ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਭਰਾ ਤੇ ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਭੈਣ ਸੀ । ਦੋਹਾਂ ਭੈਣ-ਭਰਾਵਾਂ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਮਾਪਿਆਂ ਨੇ ਆਪ ਜੀ ਦਾ ਨਾਮ ‘ਜੇਠਾ’ ਰੱਖਿਆ। ਆਪ ਜੀ ਦਾ ਬਚਪਨ ਲਾਹੌਰ ਵਿੱਚ ਹੀ ਬਤੀਤ ਹੋਇਆ। ਭਾਈ ਜੇਠਾ ਜੀ ਅਜੇ 5 ਕੁ ਸਾਲ ਦੇ ਹੀ ਸਨ ਕਿ ਆਪ ਜੀ ਦੇ ਮਾਤਾ ਜੀ ਸਵਰਗਵਾਸ ਹੋ ਗਏ ਅਤੇ 7 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿਚ ਪਿਤਾ ਹਰਿਦਾਸ ਜੀ ਵੀ ਚੜ੍ਹਾਈ ਕਰ ਗਏ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ 7 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਹੀ ਭਾਈ ਜੇਠਾ ਜੀ ਯਤੀਮ ਹੋ ਗਏ। ਹੁਣ ਛੋਟੇ ਭਰਾ ਅਤੇ ਭੈਣ ਦੇ ਪਾਲਣ- ਪੋਸ਼ਣ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਿਰ ‘ਤੇ ਆਣ ਪਈ। ਆਪ ਜੀ ਆਪਣੀ ਨਾਨੀ ਜੀ ਦੇ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਨਾਨਕੇ ਪਿੰਡ ਬਾਸਰਕੇ ਆ ਗਏ ਤੇ ਇੱਥੇ ਆ ਕੇ ਘੁੰਗਣੀਆਂ ਵੇਚ ਕੇ ਗੁਜ਼ਾਰਾ ਕਰਨ ਲੱਗੇ।

ਜਦੋਂ ਆਪ ਜੀ ਕੁੱਝ ਜਵਾਨ ਹੋਏ ਤਾਂ ਆਪ ਜੀ ਸੰਗਤ ਦੇ ਨਾਲ ਗੁਰੂ ਅਮਰਦਾਸ ਜੀ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨਾਂ ਲਈ ਗੋਇੰਦਵਾਲ ਸਾਹਿਬ ਆ ਪਹੁੰਚੇ। ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਕੇ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਉਪਦੇਸ਼ ਸੁਣ ਕੇ ਆਪ ਜੀ ਏਨੇ ਨਿਹਾਲ ਤੇ ਪ੍ਰਸੰਨ ਹੋਏ ਕਿ ਆਪ ਜੀ ਦਾ ਗੋਇੰਦਵਾਲ ਸਾਹਿਬ ਤੋਂ ਵਾਪਸ ਜਾਣ ਨੂੰ ਜੀਅ ਨਾ ਕਰੇ ਤੇ ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਉੱਥੇ ਹੀ ਰਹਿਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕਰ ਲਿਆ। ਭਾਈ ਜੇਠਾ ਜੀ ਨੇ ਗੋਇੰਦਵਾਲ ਸਾਹਿਬ ਵੀ ਘੁੰਗਣੀਆਂ ਵੇਚਣ ਵਾਲੀ ਆਪਣੀ ਕਿਰਤ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ, ਪਰ ਆਪ ਜੀ ਵਿਹਲੇ ਸਮੇਂ ਗੁਰੂ-ਦਰਬਾਰ ਦੀ ਹਾਜ਼ਰੀ ਭਰਦੇ ਹੋਏ ਬਾਣੀ ਪੜ੍ਹਦੇ-ਸੁਣਦੇ ਤੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਬਚਨਾਂ ਦਾ ਆਨੰਦ ਮਾਣਦੇ ਅਤੇ ਬੜੇ ਹੀ ਪ੍ਰੇਮ ਨਾਲ ਸੰਗਤ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਦੇ।

ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਭਾਈ ਜੇਠਾ ਜੀ ਤਨ-ਮਨ ਕਰਕੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੀ ਸੇਵਾ ਵਿਚ ਜੁਟ ਗਏ। ਹੌਲੀ- ਹੋਲੀ ਭਾਈ ਜੇਠਾ ਜੀ ਗੁਰੂ-ਸੰਗਤ ਦੀ ਸੇਵਾ ਅਤੇ ਨਾਮ-ਸਿਮਰਨ ਦੇ ਜਾਪ ਵਿਚ ਅਜਿਹਾ ਲੀਨ ਹੋਏ ਕਿ ਆਪ ਜੀ ਹਰ ਵੇਲੇ ਸੰਗਤ ਦੀ ਸੇਵਾ ਵਿਚ ਹੀ ਮਗਨ ਰਹਿੰਦੇ, ਇਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਕਈ ਵਾਰ ਸੰਗਤ ਦੀ ਸੇਵਾ ਦੀ ਲਗਨ ਵਿਚ ਖਾਣਾ-ਪੀਣਾ ਵੀ ਭੁੱਲ ਜਾਂਦੇ। ਆਪ ਜੀ ਦੀ ਅਜਿਹੀ ਸੇਵਾ ਭਾਵਨਾ ਦੀ ਜਿੱਥੇ ਸਾਰੀ ਸੰਗਤ ਅਤੇ ਸਿੱਖਾਂ ਵਿਚ ਸੱਭਾ ਤੇ ਚਰਚਾ ਸੀ, ਉੱਥੇ ਗੁਰੂ ਅਮਰਦਾਸ ਜੀ ਵੀ ਆਪ ਜੀ ਦੀ ਅਜਿਹੀ ਸਮਰਪਿਤ ਭਾਵਨਾ ਤੋਂ ਬੜੇ ਖੁਸ਼ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸੰਨ ਸਨ। ਸੋ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਗੋਇੰਦਵਾਲ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ਸੇਵਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਭਾਈ ਜੇਠਾ ਜੀ ਬੜੇ ਹਰਮਨ ਪਿਆਰੇ ਅਤੇ ਸਿਖੀ ਜੀਵਨ-ਜਾਂਚ ਦਾ ਇੱਕ ਉੱਤਮ ਨਮੂਨਾ ਬਣ ਗਏ।

ਇੱਕ ਦਿਨ ਮਾਤਾ ਮਨਸਾ ਦੇਵੀ ਜੀ ਗੁਰੂ ਅਮਰਦਾਸ ਜੀ ਨੂੰ ਕਹਿਣ ਲੱਗੇ ਕਿ ਆਪਣੀ ਬੇਟੀ ਭਾਨੀ ਹੁਣ ਜਵਾਨ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ, ਉਸ ਲਈ ਕੋਈ ਯੋਗ ਵਰ ਟੋਲੋ।ਉਸ ਸਮੇਂ ਭਾਈ ਜੇਠਾ ਜੀ ਸਾਹਮਣੇ ਗੁਰੂ-ਘਰ ਦੀ ਸੇਵਾ ਵਿਚ ਰੁਝੇ ਹੋਏ ਸਨ। ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਈ ਜੇਠਾ ਜੀ ਓਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਲੜਕੀ ਇੱਕ ਯੋਗ ਵਰ ਹੈ ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਅਮਰਦਾਸ ਜੀ ਨੇ ਬੀਬੀ ਭਾਨੀ ਦਾ ਵਿਆਹ ਭਾਈ ਜੇਠਾ ਜੀ ਨਾਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।ਅੰਤ ਸਮੇਂ ਭਾਈ ਜੇਠਾ ਜੀ ਦੀ ਸੇਵਾ,ਸਿਮਰਨ ਤੋਂ ਪ੍ਰਸੰਨ ਹੋ ਕੇ ਗੁਰੂ ਅਮਰਦਾਸ ਜੀ ਨੇ ਭਾਈ ਜੇਠਾ ਜੀ ਨੂੰ ਗੁਰਗੱਦੀ ਸੌਂਪ ਦਿੱਤੀ ਤੇ ਓਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਨਾਂ ਗੁਰੂ ਰਾਮਦਾਸ ਜੀ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ।

धन्य गुरु रामदास साहिब की 490वीं जयंती

भाई जेठा जी का जन्म अक्टूबर 1534 ई. को लाहौर शहर के चूना मंडी में पिता हरिदास जी और माता दया कौर जी के घर में हुआ था। आपका एक छोटा भाई और एक छोटी बहन थी। दोनों भाई-बहनों से बड़े होने के कारण माता-पिता ने उनका नाम ‘जेठा’ रखा। आपका बचपन लाहौर में बीता। भाई जेठाजी केवल 5 वर्ष के थे जब उनकी माता का निधन हो गया और 7 वर्ष की आयु में उनके पिता हरिदास का भी निधन हो गया। इस प्रकार भाई जेठा 7 वर्ष की आयु में अनाथ हो गये। अब छोटे भाई-बहन के पालन-पोषण की जिम्मेदारी भी उनके सिर पर आ गई। वह अपनी नानी के साथ अपने ननिहाल गांव बासरके आ गए और घोंघे बेचकर अपना जीवन यापन करने लगे।

जब आप थोड़े छोटे थे तो आप अपने मित्रों के साथ गुरु अमर दास के दर्शन हेतु गोइंदवाल साहिब आये। गुरु साहिब जी को देखने और उनका उपदेश सुनने के बाद आप जी इतने प्रसन्न और प्रसन्न हुए कि वह गोइंदवाल साहिब से वापस जाना नहीं चाहते थे और आप जी ने वहीं रहने का फैसला किया। भाई जेठा जी ने गोइंदवाल साहिब में घोंघे बेचने का काम भी जारी रखा, लेकिन अपने खाली समय में वे गुरु के दरबार में जाते, बानी पढ़ते और सुनते, गुरु के शब्दों का आनंद लेते और बड़े प्रेम से संगत की सेवा करते।

इस प्रकार भाई जेठा जी पूरे मन से गुरु जी की सेवा में जुट गये। धीरे-धीरे, भाई जेठा जी गुरु-संगत की सेवा और नाम-सिमरन के जाप में इतने लीन हो गए कि वह हमेशा संगत की सेवा में तल्लीन रहते थे, यहाँ तक कि कभी-कभी सेवा के प्रति समर्पण में खाना-पीना भी भूल जाते थे। संगत जा रही है जहाँ पूरे समाज और सिक्खों में आप जी की ऐसी सेवा भावना की चर्चा होने लगी, वहीं गुरु अमरदास जी भी आप जी की ऐसी समर्पित भावना से बहुत प्रसन्न और प्रसन्न हुए। इसलिए गोइंदवाल साहिब में सेवा करते हुए भाई जेठा जी बहुत लोकप्रिय हो गए और सिख जीवन का एक उत्कृष्ट उदाहरण बन गए।

एक दिन माता मनसा देवी जी गुरु अमरदास जी से कहने लगीं कि उनकी बेटी भानी अब जवान हो गई है, उसके लिए कुछ योग का वरदान ले लो, उस समय भाई जेठा जी उनके सामने गुरु-घर की सेवा में लगे हुए थे। गुरु साहिब ने कहा कि भाई जेठा जी की बेटी एक योगवर है और गुरु अमरदास जी ने भाई जेठा जी की सेवा और ध्यान से खुश होकर बीबी भानी का विवाह भाई जेठा जी से कर दिया नाम बदलकर गुरु रामदास जी रख दिया गया।

490th birth anniversary of Dhan Dhan Guru Ramdas Sahib Ji

Guru Ramdas Sahib, born Bhai Jetha ji, is a revered figure in Sikh history, and his 490th birth anniversary is a significant occasion for reflection on his life and teachings.

Born in October 1534 in Chuna Mandi, Lahore, Bhai Jetha faced tremendous adversity early in life, losing both parents by the age of seven. Despite these hardships, he took on the responsibility of caring for his younger siblings, showcasing his resilience and dedication.

His journey to spiritual enlightenment began when he visited Goindwal Sahib and encountered Guru Amar Das. Captivated by the Guru’s teachings, he chose to remain there, serving with unwavering devotion. Bhai Jetha ji’s commitment to the Guru and the Sangat (community) exemplified the Sikh ideals of selfless service and humility.

His reputation for devotion and service grew, and Guru Amar Das recognized his worthiness. When Mata Mansa Devi suggested a suitable match for her daughter Bhani, Guru Amar Das chose Bhai Jetha ji, affirming his status as a revered disciple. This union further solidified his connection to the Guru’s lineage.

Upon Guru Amar Das’s passing, Bhai Jetha ji was appointed the fourth Guru of the Sikhs, taking the name Guru Ramdas ji. He emphasized community service, equality, and devotion to God, founding the city of Amritsar and the Golden Temple, which became central to Sikh spirituality.

On this anniversary, we honor Guru Ramdas ji’s legacy of love, humility, and service, and we are reminded of the importance of community and devotion in our own lives.

The story of Bhil Kauda
8 Oct, 2024
Komal 0 Comment
ਭੀਲ ਕੌਡੇ ਨੂੰ ਚੰਗਾ ਉਪਦੇਸ਼ ਦੇਣ ਵਾਲੀ ਸਾਖੀ

ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਚਾਰੋਂ ਦਿਸ਼ਾਵਾਂ ਵੱਲ ਚਾਰ ਉਦਾਸੀਆਂ ’ਤੇ ਗਏ ਸਨ ਅਤੇ ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਭਾਈ ਮਰਦਾਨਾ ਜੀ ਓਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਸਨ। ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਆਪਣੀ ਇੱਕ ਯਾਤਰਾ ਦੌਰਾਨ ਉਸ ਥਾਂ ’ਤੇ ਪਹੁੰਚੇ ਜਿੱਥੇ ਭੀਲ ਲੋਕ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ। ਭੀਲ ਲੋਕ ਡੂੰਘੇ ਰੰਗ ਦੇ ਸਨ। ਓਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵੇਖ ਕੇ ਹੀ ਬਹੁਤ ਡਰ ਜਿਹਾ ਲੱਗਦਾ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਖ਼ੂਨ ਵਾਂਗ ਲਾਲੋ-ਲਾਲ ਲਿਸ਼ਕਦੀਆਂ ਸਨ ਅਤੇ ਉਹ ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ ਉੱਤੇ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੀ ਚਮੜੀ ਲਪੇਟਦੇ ਸਨ। ਇਹ ਲੋਕ ਜੰਗਲੀ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੇ ਸ਼ਿਕਾਰ ਅਤੇ ਜੰਗਲੀ ਫਲਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਆਪਣਾ ਗੁਜ਼ਾਰਾ ਕਰਦੇ ਸਨ।

ਇੱਕ ਵਾਰ ਭਾਈ ਮਰਦਾਨਾ ਜੀ ਇਕੱਲੇ ਹੀ ਜੰਗਲ ਵਿੱਚ ਨਿਕਲ ਗਏ ਸਨ ਤਾਂ ਓਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉੱਥੇ ਇੱਕ ਆਦਮਖੋਰ ਭੀਲ ਕੌਡੇ ਨੇ ਫੜ੍ਹ ਲਿਆ। ਕੌਡਾ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੀ ਕਰਦਾ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਵੀ ਕੋਈ ਯਾਤਰੀ ਜੰਗਲ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘਦਾ ਸੀ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਫੜ ਲੈਂਦਾ ਸੀ। ਕੁਝ ਦਿਨ ਯਾਤਰੀ ਨੂੰ ਬੰਦੀ ਬਣਾ ਕੇ ਰੱਖਦਾ ਅਤੇ ਫਿਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਭੋਜਨ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਮਾਰ ਦਿੰਦਾ ਸੀ।


ਜਦੋਂ ਭਾਈ ਮਰਦਾਨਾ ਜੀ ਬਹੁਤ ਚਿਰ ਤਕ ਵਾਪਸ ਨਹੀਂ ਮੁੜੇ ਤਾਂ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਚਿੰਤਾ ਹੋਈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਭਾਲ ਵਿੱਚ ਜੰਗਲ ਪਹੁੰਚ ਗਏ। ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਇਲਾਹੀ ਮੁੱਖ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਦਿਆਂ ਹੀ ਕੌਡਾ ਅਪਰਾਧ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਨਾਲ ਕੰਬ ਗਿਆ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸਨੇ ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਦੇ ਕਿਸੇ ਦੇ ਚਿਹਰੇ ਉੱਤੇ ਐਨਾ ਨੂਰ ਤੇ ਨੇਕ ਭਾਵ ਨਹੀਂ ਵੇਖਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਵੇਖ ਉਸਦਾ ਕਠੋਰ ਮਨ ਪਿਘਲ ਗਿਆ।


ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਭਾਈ। ਮੇਰਾ ਸਾਥੀ ਕਿੱਥੇ ਹੈ ? ਮੈਂ ਉਸਨੂੰ ਵਾਪਸ ਲੈਣ ਆਇਆ ਹਾਂ।” ਕੌਡੇ ਨੇ ਇਕਦਮ ਮਰਦਾਨਾ ਜੀ ਨੂੰ ਖੋਲ੍ਹ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਸਨਮੁਖ ਲੈ ਆਇਆ।


ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਕੌਡੇ ਨੂੰ ਗਲਤ ਰਾਹ ਛੱਡਣ ਦਾ ਉਪਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਨੇਕ ਕਮਾਈ ਨਾਲ ਜੀਵਨ ਬਤੀਤ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹਾ। ਕੌਡੇ ਨੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਹ ਅੱਗੇ ਤੋਂ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਮਾਰੇਗਾ ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦੀਆਂ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਧਾਰਨ ਕਰੇਗਾ।


ਇਸ ਮਗਰੋਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਥਾਵਾਂ ਤੋਂ ਹੁੰਦੇ ਹੋਏ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਵਾਪਸ ਤਲਵੰਡੀ ਪਹੁੰਚੇ ਜਿੱਥੇ ਆਪ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਲਈ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਰਹੇ। ਕੁਝ ਚਿਰ ਬਾਅਦ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਮੁੜ ਅਗਿਆਨਤਾ ਦੇ ਹਨੇਰੇ ਵਿੱਚ ਫਸੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸੱਚ ਦਾ ਰਾਹ ਦਿਖਾਉਣ ਲਈ ਤੁਰ ਪਏ।

भील कौड़े को अच्छी शिक्षा देने वाली कहानी

श्री गुरु नानक नानक देव जी चारों दिशाओं में चार खड्डों में गये और इस दौरान भाई मर्दाना जी उनके साथ थे। अपनी एक यात्रा के दौरान गुरु साहिब उस स्थान पर पहुँचे जहाँ भील लोग रहते थे। भीलों का रंग काला था, वे बहुत डरावने दिखते थे क्योंकि उनकी आँखें खून की तरह लाल थीं और वे अपने शरीर पर जानवरों की खाल पहनते थे। ये लोग जंगली जानवरों और जंगली फलों का शिकार करके अपनी जीविका चलाते थे।

एक बार भाई मर्दाना जी अकेले जंगल में गये तो वहाँ उन्हें एक आदमखोर भील कौड़े ने पकड़ लिया। कौडा भी ऐसा ही करता था, जब भी यात्री जंगल से गुजरते थे तो उन्हें पकड़ लेते थे। वह यात्रियों को कुछ दिनों तक बंदी बनाए रखता था और फिर अपना भोजन बनाने के लिए उन्हें मार देता था।


जब भाई मरदाना जी काफी देर तक वापस नहीं आये तो गुरु साहिब चिंतित हो गये और उनकी तलाश में जंगल में चले गये। जैसे ही उन्होंने गुरु साहिब के दिव्य शीश को देखा, कौड़ा अपराध बोध से कांपने लगे क्योंकि उन्होंने पहले कभी किसी के चेहरे पर इतना हल्का और नेक भाव नहीं देखा था। यह देखकर उसका कठोर हृदय पिघल गया।


गुरु साहिब ने कहा, “भाई। मेरा साथी कहाँ है? मैं उसे वापस लेने आया हूँ।” कौड़े ने तुरंत मरदाना जी को बंधन से मुक्त किया और गुरु साहिब के सामने ले आये।


गुरु साहिब ने कौडे को गलत रास्ता छोड़कर नेक कमाई का जीवन जीने का निर्देश दिया। कौडे ने गुरु साहिब से वादा किया कि वह अब से किसी की हत्या नहीं करेगा और गुरु साहिब की शिक्षाओं को अपने जीवन में अपनाएगा।


इसके बाद गुरु साहिब विभिन्न स्थानों से होते हुए तलवंडी लौट आए, जहां वे कुछ समय के लिए अपने परिवार के साथ रहे। कुछ समय बाद गुरु साहिब फिर से अज्ञानता के अंधकार में फंसे लोगों को सत्य का मार्ग दिखाने के लिए चल पड़े।

The story of Bhil Kauda

The story of Bhil Kauda and Sri Guru Nanak Dev Ji is a powerful example of transformation and the impact of divine compassion. Kauda, a member of the Bhil tribe, known for his dark complexion and ferocious lifestyle, was a feared figure, living off hunting and even cannibalism. When Bhai Mardana, Guru Nanak’s devoted companion, was captured by Kauda during one of their travels, it seemed like a dire situation.

However, the story takes a miraculous turn when Guru Nanak himself, guided by his divine intuition, approached Kauda. Kauda, who was accustomed to treating travelers as prey, was immediately struck by the radiant and peaceful aura of Guru Nanak. His hardened heart softened, and he felt deep guilt and remorse for his actions.

Guru Nanak, with his infinite compassion, did not scold or condemn Kauda. Instead, he gently guided him towards a path of righteousness. Kauda, overwhelmed by Guru Nanak’s kindness and wisdom, freed Bhai Mardana and vowed to give up his violent ways, pledging to live a life based on honest and noble principles. This encounter illustrates how even the most seemingly lost souls can be redeemed through love, understanding, and the power of spiritual guidance.

This story also underscores one of Guru Nanak’s core teachings — that no one is beyond redemption, and that divine love and wisdom can bring transformation to even the darkest of hearts. It highlights Guru Nanak’s mission to uplift humanity, spread compassion, and encourage people to turn away from ignorance and violence.

Sri Guru Gobind Singh Ji
1 Oct, 2024
Komal 0 Comment
ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਜੀਵਨ ਦੀਆਂ ਕੁੱਝ ਸੇਧ ਦੇਣ ਵਾਲੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ

ਹਾਸ ਰਸ ਦੇ ਮਨੁੱਖਤਾ-ਜਨਕ ਕੌਤਕ

ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਕਈ ਅਜਿਹੀਆਂ ਸਾਖੀਆਂ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਵਾਸਤੇ ਸਹੀਂ ਪੂਰਨੇ ਪਾਉਣ ਲਈ ਉਹ ਕਈ ਵਾਰੀ ਹਾਸ-ਰਸ ਦੇ ਕੌਤਕ ਵੀ ਰਚ ਦਿੰਦੇ ਸਨ । ਸੁਭਾਵਿਕ ਹੀ ਇਨਸਾਨ ਹਾਸ-ਰਸ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਵੱਲ ਪੂਰਾ ਧਿਆਨ ਦੇਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਸ ਕੌਤਕ ਦੀ ਰਾਹੀਂ ਸਿਖਾਈ ਸਿੱਖਿਆ ਨੂੰ ਸੌਖੇ ਹੀ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕਰਨ ਜੋਗਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਲਾਲਚ ਦੇ ਕਾਰਨ ਹਾਸੋ-ਹੀਣਤਾ
ਅਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਹੈ। ਇਕ ਦਿਨ ਸਵੇਰ ਦੇ ਦੀਵਾਨ ਸਮੇਂ ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਲਾਂਗਰੀਆਂ ਨੂੰ ਹੁਕਮ ਭੇਜਿਆ ਕਿ ਵਧੀਆ ਬਾਸਮਤੀ ਦਾ ਬਹੁਤ ਸਾਰਾ ਪੁਲਾਓ ਤਿਆਰ ਕਰੋ ਅਤੇ ਦੀਵਾਨ-ਅਸਥਾਨ ਵਿੱਚ ਲੈ ਕੇ ਆਓ। ਪੁਲਾਉ ਤਿਆਰ ਹੋ ਗਿਆ, ਲਾਂਗਰੀ ਭਰੇ ਹੋਏ ਕੜਾਹੇ ਦੀਵਾਨ ਵਿੱਚ ਹੀ ਲੈ ਆਏ। ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਅਨੰਦਪੁਰ ਦੇ ਸਾਰੇ ਕੁੱਤੇ ਇਕੱਠੇ ਕਰਾ ਕੇ ਉਸ ਪਲਾਉ ਉੱਤੇ ਛੱਡ ਦਿੱਤੇ। ਪਲਾਉ ਇਤਨਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੀ ਕਿ ਸਾਰੇ ਕੁੱਤੇ ਰੱਜ-ਰੱਜ ਕੇ ਵੀ ਖਾ ਲੈਂਦੇ, ਤਾਂ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰਾ ਵਧ ਜਾਂਦਾ। ਪਰ ਕੁੱਤਿਆਂ ਨੇ ਆਪਣਾ ਈਰਖਾ ਵਾਲਾ ਸੁਭਾਅ ਵਰਤਿਆ। ਰਲ ਕੇ ਪੁਲਾਉ ਖਾਣ ਦੀ ਥਾਂ ਉਹਨਾਂ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਲੜਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਲੜ-ਲੜ ਕੇ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲਹੂ-ਲੁਹਾਨ ਹੋ ਗਏ। ਪੁਲਾਉ ਵੀ ਦਾਣਾ-ਦਾਣਾ ਹੋ ਕੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪੈਰਾਂ ਹੇਠ ਮਿੱਟੀ ਵਿੱਚ ਰੁਲ ਗਿਆ।


ਕਾਫੀ ਸਮਾਂ ਇਹ ਤਮਾਸ਼ਾ ਚਲਦਾ ਰਿਹਾ। ਕਿਸੇ ਵੀ ਕੁੱਤੇ ਨੇ ਇੱਕ ਵੀ ਦਾਣਾ ਮੂੰਹ ਨਾ ਲਾਇਆ। ਇਹ ਸਭ ਵੇਖ-ਵੇਖ ਕੇ ਸਿੱਖ ਬਹੁਤ ਹੱਸਦੇ ਰਹੇ। ਆਖ਼ਰ ’ਚ ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਕਰ ਕੇ ਆਖਿਆ ਕਿ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਕੁੱਤੇ ਦੇ ਇਸ ਨੀਵੇਂ ਸੁਭਾਅ ਤੋਂ ਸਬਕ ਸਿੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਿਸ ਵੀ ਕੌਮ ਜਾਂ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਲੋਕ ਧਨ, ਸੋਭਾ ਜਾਂ ਚੌਧਰ ਆਦਿਕ ਦੀ ਖ਼ਾਤਰ ਕੁੱਤਿਆਂ ਵਾਂਗ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਲੜਦੇ ਹਨ।ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪੱਲੇ ਕੁੱਝ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦਾ। ਮੁਫ਼ਤ ਵਿੱਚ ਉਹ ਦੁਨੀਆ ਦੀਆਂ ਨਜ਼ਰਾਂ ਵਿੱਚ ਹਾਸੋ-ਹੀਣੇ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।

श्री गुरु गोबिंद सिंह जी के जीवन की कुछ शिक्षाप्रद घटनाएँ

गुरु गोबिंद सिंह जी के पास हास्य के माध्यम से गहन संदेश देने का एक अनूठा तरीका था, अक्सर सिख समुदाय से जुड़ने के लिए हल्के-फुल्के अंदाज का इस्तेमाल करते थे। उनकी कहानियाँ हमें याद दिलाती हैं कि हँसी समझ और सौहार्द को बढ़ावा दे सकती है।

कुत्तों से एक सबक
आनंदपुर में एक यादगार घटना में, सुबह के दीवान के दौरान, सतगुरु जी ने बासमती चावल की दावत का आदेश दिया। जब भोजन तैयार हो गया, तो उन्होंने आनंदपुर के कुत्तों को भोजन का आनंद लेने के लिए बुलाया। हालाँकि, एक साथ दावत करने के बजाय, कुत्ते भोजन के लिए लड़ने लगे। उनकी ईर्ष्या और लालच ने अराजकता पैदा कर दी, और एक भी कुत्ता खाने में कामयाब नहीं हुआ, जिससे भोजन ज़मीन पर बिखर गया।

इस बेतुके दृश्य ने सभा में हँसी ला दी, लेकिन सतगुरु जी ने जल्दी ही इसे एक सबक में बदल दिया। उन्होंने बताया कि कुत्तों की तरह, मनुष्य अक्सर धन, सुंदरता और स्थिति को लेकर झगड़ते हैं, जो वास्तव में मायने रखता है उसे भूल जाते हैं। उनके पास उपलब्ध उपहारों का आनंद लेने के बजाय, वे अपने स्वार्थ में हास्यास्पद हो जाते हैं।

मुख्य बात
गुरु गोबिंद सिंह जी की कहानी लालच की मूर्खता की याद दिलाती है। हास्य के माध्यम से, उन्होंने एक गंभीर सत्य को दर्शाया: जब हम ईर्ष्या और प्रतिस्पर्धा को अपने जीवन पर हावी होने देते हैं, तो हम समुदाय और साझा करने के आनंद से चूक जाते हैं। हँसी में, हम स्पष्टता पाते हैं, और विनम्रता में, हम जुड़ाव पाते हैं।

Some instructive events in the life of Sri Guru Gobind Singh Ji


Guru Gobind Singh Ji had a unique way of conveying profound messages through humor, often using lightheartedness to connect with the Sikh community. His stories remind us that laughter can foster understanding and camaraderie.

A Lesson from Dogs
In one memorable incident in Anandpur, during a morning Diwan, Satguru Ji ordered a feast of Basmati rice. When the food was prepared, he called the dogs of Anandpur to enjoy the meal. However, instead of feasting together, the dogs began to fight over the food. Their jealousy and greed led to chaos, and not a single dog managed to eat, leaving the food scattered on the ground.

This absurd scene brought laughter to the assembly, but Satguru Ji quickly turned it into a lesson. He pointed out that just like the dogs, humans often squabble over wealth, beauty, and status, losing sight of what truly matters. Instead of enjoying the bounty available to them, they become ridiculous in their selfishness.

The Takeaway
Guru Gobind Singh Ji’s story serves as a reminder of the folly of greed. Through humor, he illustrated a serious truth: when we let envy and competition dominate our lives, we miss out on the joy of community and sharing. In laughter, we find clarity, and in humility, we find connection.

Copyright © 2024 Gurbani Sukh Amrit | Powered by PB INDIA